Εργατικός Αγώνας

Οι αγροτικές εξεγέρσεις του παρελθόντος πυξίδα για τους αγώνες του σήμερα

Του Τάκη Παπακωνσταντινόπουλου.

Πριν φτάσουμε στην μεγάλη εξέγερση του Αιγίου και την θυσία των ηρωικών αγωνιστών σταφιδοπαραγωγών Μπακόπουλου και Ντρίνια, ας κάνουμε ένα σύντομο οδοιπορικό από την απελευθέρωση μέχρι την ταραγμένη εκείνη περίοδο και να δούμε κατόπιν ορισμένες πτυχές του αγροτικού ζητήματος στις σημερινές συνθήκες.

Όπως είναι γνωστό μετά την επανάσταση του ’21 το μεγαλύτερο μέρος της γης που πριν ήταν υπό την κατοχή των τούρκων πέρασε στο ελληνικό κράτος και σταδιακά μοιράστηκε ,με τους τσιφλικάδες να κατέχουν την μερίδα του λέοντος.

Με την προσάρτηση της Θεσσαλίας το 1882, της Μακεδονίας και της Ηπείρου το 1912 και της Θράκης το 1920 δημιουργήθηκε πάλι ζήτημα μοιράσματος της γης

Η απαλλοτρίωση ξεκίνησε ουσιαστικά το 1923 κάτω από την ισχυρή πίεση των προσφυγικών κυμάτων της Μικράς Ασίας που έπρεπε να αποκατασταθούν και την ανάγκη των αστικών καθεστώτων να γεμίσουν με πληθυσμό τα νέα προσαρτημένα εδάφη κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Η απαλλοτρίωση όμως δεν έγινε με όρους δίκαιης διανομής. Καταρχήν από την απαλλοτρίωση εξαιρέθηκαν τα μοναστηριακά κτήματα καθώς και οι αυτοκαλλιεργούμενες εκτάσεις, δηλαδή οι εκτάσεις στην καλλιέργεια των οποίων συμμετείχε ο ίδιος ο τσιφλικάς χρησιμοποιώντας εργατικά χέρια. Έτσι διέφυγε ένα κομμάτι της τσιφλικάδικης γης Επίσης για τις εκτάσεις που απαλλοτριώθηκαν προβλεπόταν αποζημίωση του τσιφλικά την οποία υποχρεώθηκαν να την πληρώσουν οι αγρότες που πήραν γη.

Για το ποσό της αποζημίωσης πληρωνόταν, μέσω της φορολογίας, από τον αγρότη στον πρώην γαιοκτήμονα με ομολογίες που εξέδιδε το κράτος και οι οποίες ήταν έντοκες (6 με 10% τόκος) ενώ η διάρκεια εξόφλησής τους οριζόταν στα 30 χρόνια.

Επίσης, η γη που έπαιρνε ο αγρότης ήταν αναπαλλοτρίωτος και απαγορευόταν να υποθηκευτεί. Στην πραγματικότητα ο αγρότης που έπαιρνε γη ήταν δεμένος με τον τσιφλικά για 30 ολόκληρα χρόνια. Η γη που έπαιρνε ήταν μεν αναπαλλοτρίωτος, δεν μπορούσε δηλαδή να την απαλλοτριώσει το κράτος, αλλά απαγορευόταν να μπει υποθήκη ή να κατασχεθεί για χρέη.

Δηλαδή ανήκε στο αγρότη μόνο για χρήση και δεν   είχε καμία κυριότητα για να την κάνει ότι θέλει. Μπορούσε μόνο να την καλλιεργεί Στην ουσία δεν ήταν ιδιοκτήτης της.

Οι ακτήμονες δεν πήραν ενιαία κομμάτια γης. Όση γη πήραν την πήραν κομματιασμένη γιατί δεν ήταν ίδια από περιοχή σε περιοχή με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη και πολλές φορές αδύνατη η καλλιέργεια του συνόλου της γης που τους παραχωρήθηκε αφού οι αγρότες ήταν υποχρεωμένοι να μετακινιούνται σε μεγάλες αποστάσεις για να πάνε από το ένα χωράφι στο άλλο.

Τα κομμάτια που τους παραχωρήθηκαν δεν ήταν όλα το ίδιο εύφορα και δεν έκαναν όλα για την ίδια καλλιέργεια.

Από τα ανωτέρω προκύπτει αναντίρρητα το συμπέρασμα πως η αγροτική μεταρρύθμιση του Βενιζέλου και των κυβερνήσεων της 10ετίας του ’20 ήταν απολύτως ημιτελής, ένας συμβιβασμός με τα συμφέροντα των τσιφλικάδων. Ο αγρότης δεν έγινε ποτέ ελεύθερος ιδιοκτήτης της γης.

Η εφαρμογή του κρατικού μονοπωλίου του σταριού, η παρακράτη­ση κατά την παράδοση των χρεών της Αγροτικής κλπ., που φτάνει και ξεπερνάει το μισό και παραπάνω εισόδημα της φτωχολογιάς, το δω­ρεάν παρακράτημα μέρους της παραγωγής της σταφίδας, οι φόροι, η υποτίμηση της δραχμής, τα διάφορα κρατικά μονοπώλια, αφαιρούσαν από τον αγρότη πάνω από το μισό της εσοδείας του. Αντί του τσιφλικά στη θέση του μπαίνει το μονοπώλιο, ο ΑΣΟ, ο κλητήρας. Με δυο λόγια η ελληνική αγροτιά στο μεσοπόλεμο, βρισκόταν σε μια περίοδο μετάβασης από τον παλιό, φεουδαρχικό τρόπο παραγωγής στον καπιταλιστικό.

Η μετάβαση αυτή είχε ξεκινήσει με την αγροτική μεταρρύθμιση του Βενιζέλου και των μετέπειτα κυβερνήσεων αλλά δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί..

Κάτω από αυτές σε γενικές γραμμές τις συνθήκες αναπτύχθηκαν οι αγώνες των αγροτών   με κορυφαία αυτή του Κιλελέρ (1910) αλλά κι άλλες που ακολούθησαν αργότερα, όπως η εργατοαγροτική εξέγερση στα Τρίκαλα το 1925 και η εξέγερση των σταφιδοπαραγωγών του Αιγίου.

Οι αγροτικές εξεγέρσεις την περίοδο αυτή έγραψαν λαμπρές σελίδες δόξας στον αγώνα της αγροτιάς για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των αγροτών και η Αιγιάλεια κατέχει εξέχουσα θέση στους αγώνες και τις θυσίες των αγροτών ιδιαίτερα με την μεγάλη εξέγερση των σταφιδοπαραγωγών στο Αίγιο το 1934 που την πλήρωσαν με τη ζωή τους 2 αγωνιστές αγρότες από τις δυνάμεις καταστολής ,ενώ άλλοι τραυματίστηκαν.

Μια εξέγερση, όπως και πολλές άλλες, πηγή χρήσιμων ιστορικών συμπερασμάτων, που διατηρούν τη σημασία τους και σήμερα, για τα αίτια του αγροτικού προβλήματος, τη σημασία του αγώνα, την αντίδραση και τις μεθόδους καταστολής της εξουσίας και των μηχανισμών της.

Με την έννοια αυτή, οι εκδηλώσεις μνήμης έχουν μεγάλη σημασία για να πληροφορείται ο λαός και ιδιαίτερα οι νέες γενιές για τους αγώνες και τις θυσίες της αγροτιάς για μια καλύτερη ζωή ,αλλά και να αποτελούν πυξίδα για το σήμερα και τους αγώνες της αγροτιά στις σημερινές δύσκολες συνθήκες .

Σημαντικός σταθμός αλλά με αρνητικά αποτελέσματα ήταν η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ ,το 1981.

Και το μεγάλο πλήγμα δεν άργησε να φανεί με την μετατροπή του αγροτικού εμπορικού ισοζυγίου από θετικό σε αρνητικό.

Παράλληλα συρρικνώθηκαν παραδοσιακές καλλιέργειες και βιομηχανικοί κλάδοι που χρησιμοποιούσαν πρώτη ύλη από την αγροτική παραγωγή.

Πολλοί αγρότες κάμφθηκαν από τους κοινοτικούς κανονισμούς ,τις ποσοστώσεις, τις απαγορεύσεις της ΚΑΠ και βγήκαν στο δρόμο γιατί η κατεύθυνση είναι για ενίσχυση μόνο της μεγάλης πρωτογενούς ή δευτερογενούς παραγωγής και η νέα ΚΑΠ και τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης είναι μόνο γι’ αυτούς .Δηλαδή τους μεγαλοαγρότες ,εμπροβιομήχανους και άλλους καπιταλιστές.

Τα μνημόνια, με αποκορύφωμα οι ρυθμίσεις για τη φορολογία του αγροτικού εισοδήματος και την ασφάλιση των αγροτών, οδήγησαν σε πλήρες αδιέξοδο χιλιάδες αγρότες.

Στον προϋπολογισμό του 2017 πέρασαν μέτρα του 3ου μνημονίου που επιβαρύνουν τους μικρομεσαίους αγρότες με 92,7 εκατομμύρια ευρώ ασφαλιστικές εισφορές τη στιγμή που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις σημερινές πιο χαμηλές εισφορές

Το κόστος παραγωγής είναι πολύ ψηλό από την αύξηση του ΦΠΑ στα αγροτικά μέσα και εφόδια, από 13% σε 24%,ενω οι τιμές πώλησης στον έμπορο είναι πολύ χαμηλές. Πετρέλαιο και Ενέργεια αυξάνονται.

Οι αγρότες ζητούν αφορολόγητο πετρέλαιο όπως έχουν και οι εφοπλιστές και η κυβέρνηση κωφεύει.Όπως επίσης χρειάζεται μείωση της τιμής του αγροτικού ρεύματος κατά 50% για τους μικρομεσαίους αγρότες,αλλά η κυβέρνηση αρνείται, ενώ στους βιομήχανους κάνει συνεχείς μειώσεις στο ρεύμα.

Η παραγωγική διαδικασία πορεύεται χωρίς χρηματοδότηση.

Η ασφάλισης της αγροτικής παραγωγής είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Η ανάρτηση των δασικών χαρτών, σε διάφορους νομούς, με την εισπρακτική λογική και τα λάθη τους, έχουν προκαλέσει ήδη μεγάλη αναστάτωση.

Αυτά αποτελούν ένα μέρος των προβλημάτων των αγροτών που αντιμετωπίζουν πλέον σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης.

Υπάρχει όμως αγροτικό κίνημα αυτή τη στιγμή ικανό να επιδράσει αποφασιστικά στις εξελίξεις και να δημιουργήσει προϋποθέσεις ανατροπής αυτής της αντιαγροτικής πολιτικής;

Κάνοντας μια σύγκριση με τις περσυνές κινητοποιήσεις είναι αναμφισβήτητη η μείωση της συμμετοχής των αγροτών στις φετινές κινητοποιήσεις.

Γιατί όμως δημιουργήθηκε αυτό το παράδοξο, ενώ οι περσυνές κινητοποιήσεις δημιούργησαν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και την μαζικότητα του αγροτικού συνδικαλιστικού κινήματος, αυτές οι δυνατότητες δεν εκφράστηκαν στις φετινές κινητοποιήσεις;

Γιατί δεν προχώρησε η ενότητα των αγροτών;

Σήμερα το αγροτικό συνδικαλιστικό κίνημα βρίσκεται πολύ πίσω από τις απαιτήσεις που οι συνθήκες επιβάλουν. Υπάρχει ανάγκη για ένα κίνημα με διάρκεια, καλά οργανωμένο, μαζικό με σταθερό προσανατολισμό κατά της αντιλαϊκής και της αντιαγροτικής πολιτικής της κυβέρνησης και της ΕΕ και όχι μόνο στα άμεσα μέτρα ανακούφισης.

Είναι φανερό ότι υπό καθεστώς μνημονίων και Επιτροπείας δεν μπορεί να υπάρξει φιλολαϊκή–φιλοαγροτική πολιτική.

Τα άμεσα αιτήματα του αγροτικού συνδικαλιστικού κινήματος όπως εκφράστηκαν και φέτος είναι επιγραμματικά :

  • Κατάργηση του αντιασφαλιστικού νομοσχεδίου
  • Διατήρηση του ΟΓΑ ως φορέα ασφάλισης των αγροτών
  • Να μην αυξηθούν τα ασφάλιστρα των αγροτών και βέβαια να μη γίνει καμία  μείωση της κρατικής συμμετοχής στην  κοινωνική  ασφάλιση
  • Ακύρωση όλων των μέτρων που έχουν ψηφιστεί στα πλαίσια του1ου , 2ου και 3ου μνημονίου.
  • Αφορολόγητο  μέχρι  τα  12.000 ευρώ  στο καθαρό εισόδημακαι να είναι αφορολόγητες οι αγροτικές επιδοτήσεις μέχρι τα 12.000 ευρώ.
  • Κατάργηση του νόμου που αυστηροποίησε το θεσμό του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη.
  • Σύνδεση των επιδοτήσεων με την παραγωγή.
  • Μείωση της μεγάλης διαφοράς ανάμεσα στις τιμές παραγωγού και καταναλωτή.

Για να λυθούν όμως   τα προβλήματα των αγροτών πρέπει να υπάρξει μία καινούργια πορεία, της Ελλάδας με κύριους άξονες:

  • Απαλλαγή από τα μνημόνια και τη λιτότητα.
  • Η εθνικοποίηση των τραπεζών και δημιουργία Αγροτικής Τράπεζας δημόσιου χαρακτήρα με προσανατολισμό τη χρηματοδότηση των αγροτών με χαμηλό επιτόκιο.
  • Μονομερής διαγραφή του κρατικού χρέους, ώστε να υπάρξουν προϋποθέσεις ανάπτυξης της αγροτικής παραγωγής κλπ.
  • Η ανατροπή της λιτότητας.
  • Εθνική αγροτική πολιτική και κλαδικές πολιτικές για τα βασικά αγροτικά προϊόντα προς όφελος των μικρομεσαίων αγροτών.
  • Αγώνας για ανατροπή των αντιαγροτικών επιλογών της νέας Κ.Α.Π,
  • με τελικό στόχο την Απαλλαγή από την Κοινή Αγροτική Πολιτική- Απειθαρχία στην πολιτική της ΕΕ-
  • Αποχώρηση από την ΕΕ.

Για την οικοδόμηση ισχυρού αγροτικού κινήματος πάνω στους ανωτέρω στόχους είναι αναγκαία η πλατιά ενωτική συσπείρωση των αγροτών , να δημιουργηθεί κίνημα με συνέχεια και δημοκρατική λειτουργία με ενίσχυση του ρόλου της βάσης και όχι μόνο των ηγεσιών.

Χρειάζεται αξιοποίηση όλων των μορφών δράσης και ανάπτυξη πολύμορφης δραστηριότητας και συμμαχίας με το εργατικό κίνημα, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους επιστήμονες για μια άλλη πολιτική που θα ικανοποιεί τη μεγάλη λαϊκή ανάγκη της διατροφής του λαού και της εξασφάλισης πρώτων υλών για την βιομηχανία .

Και βέβαια αυτή η πολιτική θα βασίζεται σε μια κοινωνικά οργανωμένη παραγωγή μέσω του αγροτικού παραγωγικού συνεταιρισμού και θα απαλλάξει οριστικά τους αγρότες από τους μεγαλεμπόρους, τις τράπεζες, τους βιομηχάνους.

***

Το παραπάνω κείμενο αποτελεί τη βάση της παρέμβασης του Τάκη Παπακωνσταντινόπουλου στην εκδήλωση-συζήτηση που πραγματοποίησε πρόσφατα στο Αίγιο το Αγωνιστικό Μέτωπο Πολιτών Αιγιάλειας με θέμα «Αγροτικές εξεγέρσεις για το σταφιδικό ζήτημα στην Αιγιάλεια».

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας