Το μεσημέρι της Τετάρτης 17 Δεκεμβρίου, οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν να χτυπούν σε όλη την Κούβα.
Εκείνη την ώρα, ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα στις Ηνωμένες Πολιτείες και ο Πρόεδρος Ραούλ Κάστρο Ρουζ της Κούβας ανακοίνωσαν ταυτόχρονα μια απίστευτα ριζοσπαστική συμφωνία που αλλάζει τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες ήταν εντελώς παγωμένες μετά την νίκη της κουβανικής επανάστασης, την 1η Ιανουαρίου του 1959.
Το επίκεντρο της νέας συμφωνίας ήταν η απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να απελευθερώσουν τα τρία εναπομείναντα μέλη των Πέντε Κουβανών, μιας ομάδας μυστικών πρακτόρων της Κούβας οι οποίοι συνελήφθησαν πριν από 16 χρόνια καθώς παρακολουθούσαν τις εν δυνάμει βίαιες ακροδεξιές ομάδες εξόριστων Κουβανών στη Νότια Φλόριντα. Δύο από τους πέντε, ο Ρενέ Γκονζάλες και ο Φερνάντο Γκονζάλες είχαν αφεθεί ελεύθεροι αφού είχαν εκτίσει τις ποινές τους. Τα υπόλοιπα τρία μέλη των Πέντε, οι Χεράρντο Ερνάντες, Αντόνιο Γκερέρο και Ραμόν Λαμπανίνο έχουν πλέον απελευθερωθεί. Η περίπτωση του Χεράρντο Ερνάντες ήταν ιδιαίτερα δύσκολη καθώς εξέτιε ισόβια καταδίκη με χαλκευμένες κατηγορίες για φόνο.
Ως ανθρωπιστική ανταλλαγή, η Κούβα έχει πλέον απελευθερώσει τον πρώην υπεργολάβο της USAID[1] Άλαν Γκρος ο οποίος έχει εκτίσει πέντε χρόνια σε φυλακή της Κούβας, αφού καταδικάστηκε για παραβίαση του νόμου της Κούβας για λαθρεμπόριο εκλεπτυσμένου εξοπλισμού παρακολούθησης και αποφυγής παρακολούθησης, ενόσω επισκεπτόταν την Κούβα ως υποτιθέμενος τουρίστας . Μόλις έφτασε στο έδαφος των ΗΠΑ, ο Γκρος που έδειχνε σε καλή φόρμα και ευτυχισμένος, δήλωσε πως θα εργαστεί για την εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ–Κούβας. Η κυβέρνηση της Κούβας είχε προτείνει εδώ και αρκετά χρόνια μία ανθρωπιστική ανταλλαγή του Γκρος με τους Πέντε Κουβανούς.
Η οικογένεια του Γκρος υποστήριζε επίσης την ιδέα μιας τέτοιας ανταλλαγής. Προφανώς ένας παράγοντας που συνέβαλλε υπέρ της ανταλλαγής ήταν ότι η Κούβα συμφώνησε να απελευθερωθούν κι άλλοι ανώνυμοι κρατούμενοι, μεταξύ των οποίων και ένας Κουβανικής εθνικότητας που καταδικάστηκε σε 20ετή φυλάκιση για κατασκοπεία υπέρ των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Πρόεδρος Ομπάμα αποκάλεσε αυτό το πρόσωπο ως «έναν από τους πιο πολύτιμους πράκτορες» που είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Κούβα. Το CNN αναφέρει ότι αυτός ο ανώνυμος πράκτορας έπαιξε ρόλο στη σύλληψη των Πέντε Κουβανών και τριών άλλων κυβερνητικών υπαλλήλων στις ΗΠΑ που κατηγορήθηκαν και καταδικάστηκαν για κατασκοπεία υπέρ της Κούβας: της Άννας Μπελέν Μόντες, του Ουόλτερ Κέντελ Μάιερς και της συζύγου του Μάιερς, της Γκουεντολίν.
Αλλά οι συντονισμένες εξαγγελίες των δύο προέδρων προχώρησαν πολύ πέρα από τη συμφωνία για την ανταλλαγή των κρατουμένων. Είναι σαφές ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα στοχεύει τώρα σε μια ριζική αναμόρφωση των σχέσεων ανάμεσα στην Κούβα και τις ΗΠΑ. Παραφράζοντας τον ορισμό της τρέλας όπως τον είχε διατυπώσει ο Αϊνστάιν, ο Ομπάμα είπε: «Δεν νομίζω ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε το ίδιο πράγμα για άλλες πέντε δεκαετίες και να περιμένουμε διαφορετικά αποτελέσματα».
Οι εκτεταμένες αλλαγές που θα πραγματοποιηθούν αμέσως ή μετά από κάποια μελέτη περιλαμβάνουν:
- Διευκολύνσεις στους πολίτες των ΗΠΑ να επισκεφθούν την Κούβα, να ξοδέψουν χρήματα εκεί, και να χρησιμοποιήσουν πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες των ΗΠΑ όσο θα βρίσκονται στην Κούβα. Οι πληθυσμιακές ομάδες στις οποίες θα επιτρέπεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες να ταξιδέψουν στην Κούβα θα μεγαλώσουν και θα συμπεριληφθούν νέες ομάδες.
- Καθιέρωση πλήρων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Κούβας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Επί του παρόντος, υπάρχει μόνο μια χαμηλού επιπέδου διπλωματική παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κούβα και της Κούβας στις Ηνωμένες Πολιτείες, που ονομάζονται «Τομείς Ενδιαφέροντος» των ΗΠΑ και της Κούβας και όχι «πρεσβείες». Οι κορυφαίοι διπλωμάτες ονομάζονται επισήμως «επικεφαλής του Τομέα Ενδιαφέροντος» αντί για «Πρέσβεις».
- Έξοδος της Κούβας από τον κατάλογο της κυβέρνησης των ΗΠΑ των «κρατών υποστηρικτών της τρομοκρατίας». Βέβαια, αυτό υποτίθεται ότι θα συμβεί μετά από «επανεξέταση» από το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, αλλά είναι απίθανο ότι θα γινόταν αυτές οι ανακοινώσεις αν δεν ήταν λίγο πολύ αποφασισμένο.
- Οι Κουβανοαμερικανοί θα μπορούν πλέον να στέλνουν μέχρι και 2.000 δολάρια σε συγγενείς τους στην Κούβα, αντί των 500 δολαρίων, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα.
- Θα είναι πιο εύκολο για τις επιχειρήσεις, των ΗΠΑ και του εξωτερικού, να συναλλάσσονται με την Κούβα. Οι ΗΠΑ θα σταματήσουν να εμποδίζουν την εισαγωγή ορισμένων ειδών εξοπλισμού επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένου του υλικού και λογισμικού ηλεκτρονικών υπολογιστών, στην Κούβα, καθιστώντας δυνατό για πολύ περισσότερους ανθρώπους στην Κούβα για να έχουν βελτιωμένη πρόσβαση στο internet. Θα διευκολυνθούν οι εκδόσεις βιβλιαρίων επιταγών για ορισμένες τραπεζικές συναλλαγές.
Στη δική του ομιλία, ο Πρόεδρος Κάστρο δήλωσε: «Θα ήθελα να ευχαριστήσω και να αναγνωρίσω την υποστήριξη του Βατικανού, ιδιαιτέρως την υποστήριξη του Πάπα Φραγκίσκου, στις προσπάθειες για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Κούβας και των ΗΠΑ, και … την κυβέρνηση του Καναδά για τη διευκόλυνση του διαλόγου σε υψηλό επίπεδο μεταξύ των δύο χωρών».
Ο Κουβανός πρόεδρος εξέφρασε επίσης τις ευχαριστίες του προς τον κουβανικό λαό για την επιμονή του και προς την τεράστια διεθνή κίνηση που αποτελείται από «εκατοντάδες επιτροπές αλληλεγγύης και ομάδες, τις κυβερνήσεις, τα κοινοβούλια, τις οργανώσεις, τα ιδρύματα και τις προσωπικότητες, οι οποίοι τα τελευταία 16 χρόνια έχουν κάνει άοκνες προσπάθειες απαιτώντας την απελευθέρωσή τους [δηλαδή των Πέντε Κουβανών]. Εκφράζουμε τη βαθύτατη ευγνωμοσύνη και την υποχρέωσή μας σε όλους αυτούς».
Εκτός από τον Πάπα, η ελευθερία των Πέντε υπήρξε πράγματι το επίκεντρο μιας παγκόσμιας εκστρατείας σε τέτοια κλίμακα που είχε να παρατηρηθεί από τη δίκη και την εκτέλεση των Ρόζενμπεργκ[2]. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολλές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων των εργατικών συνδικάτων, των εκκλησιών αλλά και μεμονωμένων ατόμων έχουν δραστηριοποιηθεί για την απελευθέρωση των πέντε κρατουμένων. Κάθε χρόνο, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ψήφιζε σχεδόν ομόφωνα καλώντας να μπει ένα τέλος στον οικονομικό αποκλεισμό των ΗΠΑ στην Κούβα.
Χωρίς αμφιβολία, οι δύο κυβερνήσεις ανέμεναν ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και το ακροδεξιό λόμπι των εξόριστων Κουβανών θα καταδίκαζαν αυτή την ενέργεια και δεν χρειάστηκε να περιμένουν πολύ. Ο γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος θα γίνει πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, όταν οι Ρεπουμπλικάνοι θα αναλάβουν τη Γερουσία τον επόμενο μήνα, δήλωσε ότι ο Ομπάμα έδωσε την Κούβα ό, τι ήθελε με αντάλλαγμα το «τίποτα» και κατηγόρησε τον πρόεδρο πως είναι ο «χειρότερος διαπραγματευτής» τουλάχιστον από την εποχή του Τζίμι Κάρτερ. Η βουλευτής Ιλιάνα Ρος-Λίμπερτιν, πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Βουλής αποκάλεσε την ενέργεια του προέδρου «ανήθικη και παράνομη» και, όπως ο Ρούμπιο, υποσχέθηκε πως θα δράσει στη Βουλή για να τη σταματήσει. Ο Τζεμπ Μπους, ο οποίος πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος το 2016, κατήγγειλε επίσης την ενέργεια του προέδρου. Η γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ είπε ότι θα εργαστεί για να μπλοκάρουν τα κεφάλαια για την ίδρυση της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αβάνα. Ο Εκπρόσωπος της Βουλής Τζων Μπένερ κατήγγειλε, επίσης, την κίνηση του προέδρου.
Αλλά υπήρξε και τεράστια υποστήριξη της ενέργειας του προέδρου. Ο Γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς είπε ότι «είχαμε ένα εμπάργκο εδώ και 55 χρόνια. Είναι αντιπαραγωγικό. Είναι καιρός να εξομαλύνουμε τις σχέσεις μας» Οι περισσότεροι ηγέτες των δημοκρατικών κομμάτων που ρωτήθηκαν συμφώνησαν με την ενέργεια του προέδρου. Ο πρώην γερουσιαστής Τζιμ Γουέμπ, ο οποίος φέρεται επίσης ως ένα επίδοξος πρόεδρος, έγραψε την υποστήριξή του. Ο μόνος σημαντικός Δημοκρατικός που αντιτάχθηκε στην ανακοίνωση ήταν ο γερουσιαστής Μπομπ Μενέντες, ο οποίος κατήγγειλε την ανταλλαγή των Κουβανών για τον Γκρος. Ο γερουσιαστής Πάτρικ Λίχυ, που συνόδευσε τον Γκρος κατά την επιστροφή του στις Ηνωμένες Πολιτείες χθες, δήλωσε ότι «οι παγωμένες από το χρόνο πολιτικές μας έχουν προσφέρει κακές υπηρεσίες στο έθνος και έχουν αποτύχει εντελώς και παταγωδώς στην επίτευξη των αρχικών τους στόχων».
Η πρώτη παγκόσμια αντίδραση είναι εξαιρετικά θετική.
(*) Ο Emile Schepers είναι ένας βετεράνος ακτιβιστής των αγώνων για πολιτικά δικαιώματα και για τα δικαιώματα των μεταναστών. Γεννήθηκε στη Νότια Αφρική και έχει διδακτορικό στην κοινωνική ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο Northwestern. Έχει εργαστεί ως ερευνητής και ακτιβιστής στις αστικές κοινότητες της εργατικής τάξης στο Σικάγο από το 1966. Δραστηριοποιείται στον αγώνα για τα δικαιώματα των μεταναστών, στην εκστρατεία αλληλεγγύης με την Κουβανική Επανάσταση και σε μια σειρά από άλλα ζητήματα. Γράφει σήμερα από τη Βόρεια Βιρτζίνια.
Πηγή: peoplesworld.org
Μετάφραση – επιμέλεια: Παναγιώτης Ζαβουδάκης
[1] United States Agency for International Development (USAID). Η «Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ» δημιουργήθηκε το 1961 από τον Τζ. Φ.Κένεντι με υποτιθέμενο στόχο την «εξάλειψη της ακραίας φτώχειας» και την «προώθηση ανθεκτικών δημοκρατικών κοινωνιών» παράλληλα με την «ασφάλεια και την ευημερία των Ηνωμένων Πολιτειών». Δραστηριοποιείται στην Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Ανατολική Ευρώπη.
Αν και θεωρητικά είναι μια ανεξάρτητη ομοσπονδιακή υπηρεσία, η USAID είναι ένας οργανισμός που παρέχει κάλυψη σε πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Καθοδηγείται από τον Προέδρο, τον υπουργό Εσωτερικών και το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ.
[2] Αναφέρεται στον Τζούλιους Ρόζενμπεργκ, διπλωματούχο μηχανικό και τη σύζυγο του Εθελ οι οποίοι κατηγορήθηκαν από το μακαρθισμό ως κατάσκοποι που διοχέτευσαν το μυστικό της κατασκευής της ατομικής βόμβας στη Σοβιετική Ένωση. Μετά από μια δίκη – παρωδία οι Ρόζεμπεργκ δολοφονήθηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα στις 19 Ιούνη 1953 παρά την παγκόσμια κατακραυγή. Τραγική Ειρωνεία: Μόλις 9 μήνες μετά τη δολοφονία τους, στις 17 Μάρτη 1954, οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» δημοσίευσαν περικοπές από μια διάλεξη του Τζέιμς Μπέκερλι, διευθυντή του Γραφείου Πληροφοριών της «Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας», ο οποίος κυνικά παραδέχτηκε ότι «είναι πια καιρός να πάψουμε να μιλάμε για κάποια δήθεν πυρηνικά μυστικά. Η ατομική και η υδρογονική βόμβα δεν έχουν παρθεί από κατασκόπους».
