Εργατικός Αγώνας

Το μάντρωμα των προσφύγων στην Ελλάδα θα είναι η θηλιά στο λαιμό της Ευρώπης

του Jerome Roos.

Σε μια απελπισμένη προσπάθεια να σταματήσουν την εισροή των προσφύγων από τις ακτές του Αιγαίου προς την καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου, οι ηγέτες της ΕΕ κάνουν σχέδια για να βοηθήσουν την ΠΓΔΜ να κλείσει τα νότια σύνορα της εμποδίζοντας νέες αφίξεις. Αν πετύχει αυτή η κίνηση, θα μαντρώσει αποτελεσματικά την Ελλάδα και θα παγιδέψει εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες σε ένα από τα πιο ευάλωτα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Με την υποστήριξη των Βρυξελλών και του Βερολίνου, αυτός ο διπλός αποκλεισμός -των προσφύγων και της Ελλάδας- θα επισημοποιήσει οριστικά αυτό που πολλοί είχαν παρατηρήσει εδώ και χρόνια: ότι η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, που κάποτε εθεωρείτο μη αναστρέψιμη, έχει ήδη αρχίσει να υποχωρεί ολοταχώς.
Από το περασμένο καλοκαίρι, η ταξιδιωτική ζώνη ελεύθερου περάσματος των συνόρων Σένγκεν –η μακράν πιο αγαπητή από τις δύο ναυαρχίδες της ολοκλήρωσης της ΕΕ (η άλλη είναι η νομισματική ένωση)- λυγίζει κάτω από το βάρος της μεγαλύτερης μετακίνησης εκτοπισμένων από το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Τους τελευταίους έξι μήνες, αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους, ενώ άλλες έχουν υψώσει πελώριους φράκτες για να αποκλείσουν όσους προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, τη φτώχεια και τις διώξεις.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε -του οποίου η κυβέρνηση κατέχει τώρα την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ- προειδοποίησε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, έχουν μόλις έξι έως οκτώ εβδομάδες για να σώσουν το καθεστώς της Σένγκεν, πριν τον ερχομό της άνοιξης όταν θα βελτιωθεί ο καιρός και αναμφίβολα θα συνεχιστεί η μαζική μετανάστευση του περασμένου καλοκαιριού.

Η εξαίρεση της περιφερειακής και «προβληματικής» Ελλάδας από την Σένγκεν θεωρείται από πολλούς ως η τελευταία προσπάθεια των ηγετών της ΕΕ να υπερασπιστούν την ελευθερία των μετακινήσεων ανάμεσα στις χώρες του σκληρού πυρήνα. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι το μάντρωμα της Ελλάδας -ενώ δεν γίνεται τίποτα για να επιλυθούν οι πραγματικές αιτίες της συνεχιζόμενης εξόδου από την Κεντρική Ασία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή- θα θυσιάσει τις ίδιες τις αρχές πάνω στις οποίες υποτίθεται ότι στηρίζεται η ΕΕ, θα στραγγαλίσει όποια έννοια αλληλεγγύης εξακολουθεί να παραμένει στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού σχεδίου.

Ενώ κάποτε η ΕΕ σχεδιάστηκε για να υποστηρίζει την «ενότητα μέσα στην πολυμορφία», η πρώτη μεγάλη αναμέτρηση της με την πραγματική πολυμορφία απειλεί τώρα να ξηλώσει την ενότητα εντελώς. Εκεί που υποτίθεται πως θα ξεθώριαζαν οι συνοριακές γραμμές, υψώνονται νέα τείχη. Εκεί που υποτίθεται πως θα θριάμβευαν οι φιλελεύθερες αξίες, ποδοπατείται το πιο στοιχειώδες ανθρώπινο δικαίωμα: το άσυλο. Εκεί που υποτίθεται πως οι λαοί θα αποτελούσαν μια ενωμένη αδελφότητα, ολοένα και περισσότερο σπαράσσονται και αλληλοκατηγορούνται.

Από τις εξελίξεις, αποκαλύπτεται ότι η αύρα διεύρυνσης και συνεργασίας που περιέβαλλε κάποτε το ευρωπαϊκό σχέδιο ήταν μόνο ένα ιδεολογικό προπέτασμα καπνού. Είναι πλέον σαφές ότι οι δήθεν προοδευτικές διακρατικές τάσεις της ΕΕ ήταν μια ελαφρά καλυμμένη μεταμφίεση της βαθιά ριζωμένης προσκόλλησης της ευρωπαϊκής ηπείρου με την εθνική ταυτότητα και τη ζηλόφθονη υπεράσπιση των οικονομικών προνομίων.

Τροφοδοτούμενα από την κοινωνική ανασφάλεια που προκλήθηκε από τρεις δεκαετίες νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης και επτά χρόνια καπιταλιστικής κρίσης, τα μακροχρόνια αντιδραστικά συναισθήματα ξαναήρθαν εκδικητικά στην επιφάνεια όπως δείχνουν η άνοδος της ισλαμοφοβικής δεξιάς και η αναβίωση φασιστικών και νεοφασιστικών κινημάτων σε όλη την ήπειρο: της Pegida στη Γερμανία, του Jobbik στην Ουγγαρία, της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, του Γκερτ Βίλντερς στην Ολλανδία και της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα.

Περιττό να πούμε ότι οι ίδιοι οι πρόσφυγες δεν προκαλούν αυτή την πολιτική παράλυση. Η άφιξη πάρα πολλών εκτοπισμένων απλά αποκάλυψε την βαθιά σήψη στην καρδιά της Ένωσης. Αν κάτι ή κάποιος έχει φέρει την ΕΕ σ’ αυτό το οριακό σημείο, αυτός είναι η απόλυτη ανικανότητα της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών και η απόλυτη απροθυμία των εθνικών πολιτικών ελίτ να ηγηθούν ηθικά και να αντιμετωπίσουν την κρίση με ανθρώπινο και πολιτικά υπεύθυνο τρόπο.

Ενώ το μάντρωμα της Ελλάδας θα ικανοποιήσει αναμφίβολα σκληροπυρηνικούς όπως τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τον ισχυρό Γερμανό υπουργό Οικονομικών ο οποίος ασκεί εδώ και καιρό πιέσεις για αποκλεισμό της Ελλάδας από τη νομισματική ένωση με την ελπίδα της οικοδόμησης μιας πιο στενά δεμένης Kerneuropa[1], οποιαδήποτε απόφαση για την εκ νέου ανέγερση εθνικών συνόρων είναι πιθανό να μετατραπεί σε μπούμερανγκ στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, για τον πολύ απλό λόγο ότι αδυνατεί να αντιμετωπίσει τα βαθύτερα αίτια της προσφυγικής κρίσης αφενός, και της διάλυσης των βάσεων του οικοδομήματος της ΕΕ από την άλλη.

Στην πραγματικότητα, η χαλαρή αποκοπή της Ελλάδας θα διαλύσει τη συγκολλητική ουσία που κάποτε συγκρατούσε το ιδανικό της ενωμένης Ευρώπης: την έννοια (ή μάλλον την ψευδαίσθηση) της διεθνούς αλληλεγγύης και λαϊκής υποστήριξης για τη διαδικασία ένταξης. Καμιά δέσμη κανόνων ή αποκλεισμών δεν μπορεί να αντικαταστήσει την εύθραυστη παγκόσμια ειρήνη και την κοινωνική συναίνεση γύρω από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα που ο Σόιμπλε και οι σκληροπυρηνικοί συνάδελφοί του πασχίζουν να καταστρέψουν με την αντιδραστική απάντησή τους στην σοβαρότερη υπαρξιακή κρίση που έχει αντιμετωπίσει η ΕΕ ως τώρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση απομόνωσε την εθνικιστική δεξιά πριν από χρόνια. Τώρα απομονώνει και την τελευταία κοινωνική συλλογικότητα που απέμεινε: τους προοδευτικούς και τους διεθνιστές.

Μόνο η έμπρακτη αλληλεγγύη προς τους πρόσφυγες και την περιφέρεια μπορεί να σώσει το αξιόλογο ιδανικό μιας ενωμένης και ανοιχτής Ευρώπης. Αν μου επιτρέπεται η έκφραση, το μάντρωμα της Ελλάδας θα αποδειχθεί πως είναι το σχοινί με το οποίο θα κρεμαστεί η ίδια η Ένωση.
 


 

Ο Jerome Roos είναι ο ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού ROAR και κάτοχος Διδακτορικού στην Διεθνή Πολιτική Οικονομία στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο.

 

 

Πηγή: telesurtv.net

Μετάφραση – Επιμέλεια: Παναγιώτης Ζαβουδάκης

 


[1] Kerneuropa στα γερμανικά σημαίνει «Πυρήνας της Ευρώπης». Αναφέρεται στο μοντέλο της Ευρώπης των δύο ταχυτήτων σύμφωνα με το οποίο μια ομάδα κρατών μελών της ΕΈ (ο «πυρήνας») θα δεσμεύεται από ένα ισχυρότερο νομοθετικό πλαίσιο ενώ οι υπόλοιπες χώρες θα διατηρούν χαλαρότερους δεσμούς τόσο μεταξύ τους όσο και με τον πυρήνα. Προτάσεις για την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων στο εσωτερικό της ΕΕ χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1980 και έκτοτε σε διάφορες μεταρρυθμίσεις της Συνθήκης της ΕΕ το θέμα επανειλημμένα. Πρακτικές εφαρμογές της θεωρίας αυτής αποτελούν η συμφωνία Σένγκεν, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Νομισματική Ένωση και η συμφωνία για την κοινωνική πολιτική (Κοινωνικό Πρωτόκολλο) όπου δε συμμετέχουν ισότιμα όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας