του ειδικού συνεργάτη μας Πέτρου Ιωαννίδη
Στο Γράφημα 1 δίνεται το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν για μερικές από τις χώρες του πλανήτη. Η επιλογή των χωρών δεν είναι τυχαία, έχει μια εγγενή αξία και ιδιαίτερη συγκυριακή σημασία (π.χ. νέα χρεοκοπία της Αργεντινής).
Ένας από τους συμβούλους σε θέματα στρατηγικής των κυβερνήσεων των ΗΠΑ, ο κ. Zbigniew Brzezinski, στο πόνημα του “The Geostrategic Triad, Living with China, Europe and Russia” (Η Γεωστρατηγική Τριάδα, Συμβιώνοντας με την Κίνα, την Ευρώπη και τη Ρωσία) αναφέρει τα εξής σχετικά με την παρούσα ρωσική ελίτ:
…the current Russian political elite is largely an alliance of former apparatchiki, criminalized oligarchs, and the KGB and military leadership. Their renunciation of the Soviet past has been perfunctory: the retention of a mausoleum in the middle of Moscow honoring the embalmed corpse of the founder of the gulag neatly encapsulates their mindset. Indeed, President Vladimir Putin’s new team is composed of individuals who, with no exception, could now be serving in the higher echelons of the Soviet government (particularly the KGB) if the Soviet Union still existed. Putin’s own political lineage is quite suggestive in that regard. He is a third-generation apparatchik: his father was a Party functionary, while his grandfather even served on Lenin’s and then Stalin’s personal security detail…
Δηλαδή:
.. Η σημερινή ρωσική πολιτική ελίτ είναι σε μεγάλο βαθμό μια συμμαχία των πρώην apparatchiki[1], ποινικοποιημένων ολιγαρχών και της ηγεσίας της KGB και στρατιωτικής ηγεσίας. Η αποκήρυξη του σοβιετικού παρελθόντος της ήταν τυπική: η διατήρηση ενός μαυσωλείου στο κέντρο της Μόσχας που τιμά το ταριχευμένο πτώμα του ιδρυτή των γκουλάγκ συμπυκνώνει απλά τη νοοτροπία τους. Πράγματι, η νέα ομάδα του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν αποτελείται από άτομα που, χωρίς καμία εξαίρεση, θα μπορούσαν να υπηρετούν στα υψηλότερα κλιμάκια της σοβιετικής κυβέρνησης (κυρίως της KGB) αν η Σοβιετική Ένωση υπήρχε ακόμη. Η πολιτική καταγωγή του ίδιου του Πούτιν είναι αρκετά ενδεικτική εν προκειμένω. Είναι απαράτσικ τρίτης γενιάς: ο πατέρας του ήταν αξιωματούχος του Κόμματος, ενώ ο παππούς του υπηρέτησε ακόμη και τον Λένιν και στη συνέχεια αποσπάστηκε στην ασφάλεια του Στάλιν …
Πέρα από τον ιδεολογικό χρωματισμό του παραπάνω αποσπάσματος, έχω την αίσθηση πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο κομμάτι που αναφέρεται στον σημερινό ηγέτη της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Βλαντίμιρ Πούτιν. Αναφέρει πως η κυβέρνηση του κ. Πούτιν στελεχώνεται από ένα δίκτυο ατόμων τα οποία, χωρίς καμία εξαίρεση, θα μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε μια κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης εάν αυτή υπήρχε. Αναφέρει δε πως ο κ. Πούτιν είναι τρίτης γενιάς άνθρωπος του μηχανισμού (apparatchik, στα ρωσικά η λέξη apparat σημαίνει μηχανισμός). Ο κύριος Πούτιν, ως γνωστόν, έχει διατελέσει αρχηγός της KGB όπως και κάποιοι από τους γ.γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε προτού αναλάβουν τα ηνία της ηγεσίας της κομματικής δομής. Έχει άραγε αξία το παραπάνω απόσπασμα;
Πριν λίγους μήνες ο κ. Πούτιν ανέφερε πως ένα από τα μεγαλύτερα γεωπολιτικά λάθη του 20ου ήταν η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ίδιος, πριν μερικά χρόνια επανέφερε την μελωδία του Σοβιετικού εθνικού ύμνου (οι στίχοι είναι αλλαγμένοι και προσαρμοσμένοι στις επιδιώξεις της σύγχρονης ρωσικής ελίτ). Παράλληλα επανήλθαν οι Σοβιετικού τύπου παρελάσεις στην πλατεία του Κρεμλίνου με κόκκινες σημαίες και σφυροδρέπανα.
Ρωσία και Λατινική Αμερική
Πριν λίγες μέρες ο κ. Πούτιν επισκέφθηκε την Κούβα και εν συνεχεία την Αργεντινή. Κατά την επίσκεψη του στην Κούβα ανακοίνωσε την διαγραφή του 90% του χρέους της Κούβας προς την Ρωσία (ιστορική συνέχεια της πρώην ΕΣΣΔ). Παράλληλα ανακοίνωσε τις προθέσεις της ρωσικής ελίτ να κάνει επενδύσεις στην Κούβα με σκοπό την δημιουργία του μεγαλύτερου λιμανιού διαμετακομιστικού εμπορίου στην περιοχή της Καραϊβικής.
Στη συνέχεια ο κ. Πούτιν επισκέφθηκε την Αργεντινή, όπου από κοινού με την πρόεδρο της χώρας ανακοίνωσαν ότι η Αργεντινή προτίθεται να κατασκευάσει και να θέσει σε λειτουργία δύο νέους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ότι προς αυτή την κατεύθυνση θα βοηθήσει η ρωσική κρατική εταιρεία ατομικής ενέργειας. Κι έπειτα ήρθαν τα hedge funds και … η χρεοκοπία της Αργεντινής.
Γεωστρατηγική Τριάδα και αμερικανική εξωτερική πολιτική
Ο παρατηρητικός αναγνώστης του πονήματος του κ. Μπρεζίνσκι που αναφέρθηκε παραπάνω θα αντιληφθεί εύκολα πως οι χώρες – βραχίονες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ σε Δύση και Ανατολή είναι η Γερμανία και η Ιαπωνία (με τις όποιες ιδιαιτερότητες έχουν). Η βασική μετρική ανάπτυξης μιας χώρας είναι αυτού του επιπέδου του ΑΕΠ. Στον Πίνακα 1 δίνεται η τάξη μεγέθους του ΑΕΠ όπως αυτή αποτυπώνεται στο γράφημα για τις χώρες που έχουν επιλεγεί.
Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε κυρώσεις (sanctions) απέναντι στη Ρωσία σχετικά με την στάση της δεύτερης στα τεκταινόμενα της Ουκρανίας. Ένα από τα πεδία των κυρώσεων σχετίζεται με τις εμπορικές σχέσεις σε θέματα υψηλής τεχνολογίας και ενέργειας. Παράλληλα, διαμηνύθηκε (από Αμερικανούς αξιωματούχους και τους στρατηγικούς εταίρους τους στην Ευρώπη, βλ. κ. Μέρκελ) πως θα ασκηθούν πιέσεις και σε χώρες μη μέλη της ΕΕ σχετικά με τις εμπορικές σχέσεις αυτών με την Ρωσία. Οι μεγάλης κλίμακας εμπορικές συμφωνίες (π.χ. μεταφορά τεράστιων ποσοτήτων φυσικού αερίου από Ρωσία προς Κίνα) δημιουργούν ροές τεραστίων ποσοτήτων κεφαλαίων (πραγματικών τε και λογιστικών) προς χώρες όπως η Ρωσία. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στον κ. Πούτιν να διαγράφει κομμάτια του χρέους τρίτων χωρών (π.χ. Κούβας) και να προάγει τα συμφέροντα της ρωσικής οικονομικής ελίτ σε διάφορα σημεία του πλανήτη.
Η αστική τάξη της Ευρώπης γνωρίζει ότι «λίγα» μπορεί να κάνει μιας και είναι εξαρτώμενη σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Τα μέτρα – κυρώσεις έναντι κάποιων προσωπικών φίλων του κ. Πούτιν αλλά και ορισμένων ρωσικών συμφερόντων τραπεζών είναι «ψύλλου πήδημα» μπροστά στο διακύβευμα του παγκόσμιας κλίμακας πολιτικού παιχνιδιού.
Εν κατακλείδι
Οι ιθύνοντες της Δυτικής ελίτ (αμερικανικός και γερμανικός ιμπεριαλισμός) «θορυβήθηκαν» από μια ενδεχόμενη μετατροπή της διακρατικής συμμαχίας BRICS σε BRICS(A). Η εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ενέργειας με την χρήση πυρηνικής τεχνολογίας (πολλαπλάσιες δυνατότητες παραγωγής ενέργειας σε σχέση με τους παραδοσιακούς θερμικούς σταθμούς παραγωγής από λιγνίτη ή φυσικό αέριο) είναι σε θέση μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα να μετατρέψει την Αργεντινή σε χώρα με μεγαλύτερο ειδικό βάρος από αυτό που έχει μέχρι σήμερα. Με δεδομένο ότι η Αργεντινή είναι η 8η σε έκταση μεγαλύτερη χώρα του πλανήτη και με δεδομένο ότι τα επιτελεία των επιμέρους αστικών ελίτ «σχεδιάζουν» με ορίζοντα πολλών δεκαετιών η είσοδος της Αργεντινής στο σχήμα των BRICS(A) μπορεί να δημιουργήσει ανακατατάξεις τουλάχιστον σε επίπεδο Λατινικής Αμερικής αλλά και παγκοσμίως. Ο ρόλος των αρπακτικών είναι αδιαμφισβήτητος αλλά έχω την αίσθηση πως αλλού παίζεται το παιχνίδι.
Το ζήτημα της ανάπτυξης από μόνο του είναι τεράστιο. Η δε συσχέτιση αυτού με τον λαϊκό παράγοντα, της επαναστατικές δυνάμεις της κομμουνιστικής αριστεράς είναι ακόμα πιο «επίπονη» διαδικασία που μόνο Σοβιέτ (συμβούλια εργαζομένων) μπορούν και πρέπει να λύσουν.
[1] Η λέξη apparatchik (аппара́тчик) στον πληθυντικό apparatchiki είναι ένας όρος που περιέγραφε τα χαμηλόβαθμα επαγγελματικά στελέχη του ΚΚΣΕ που θεωρούνταν παράγοντες (από τη λέξη аппара́т που σημαίνει «συσκευή») σε αντιδιαστολή με τις υψηλότερες βαθμίδες της διοίκησης που ονομάζονταν «νομενκλατούρα». Ο όρος απαράτσικ, ή «πράκτορας της συσκευής» ήταν υποτιμητικός, με αρνητική χροιά για την ποιότητα και την ικανότητα του ατόμου και πολλές φορές ταυτίζονταν με τον όρο «γραφειοκράτης»
