Ένα αποκαλυπτικό σύγχρονο παράδειγμα και μια …διδακτική σύγκριση με το μακρινό παρελθόν της –προοδευτικής τότε- αστικής ιδεολογίας
Συμβαίνει συχνά, μέσα στην παραζάλη της καθημερινής πολιτικής διαπάλης, μέσα στο πλήθος των μικρών και μεγάλων μαχών που δίνει το συνεπές εργατικό-λαϊκό μας κίνημα ενάντια στις δυνάμεις του κεφαλαίου και στα «κατορθώματά» τους σε κάθε κοινωνικό χώρο, μαζί φυσικά και στον κρίσιμο τομέα της Παιδείας και της Εκπαίδευσης, να «ξεχνάμε», να «παρακάμπτουμε» -ή απλώς να υποτιμούμε στις προτεραιότητες που θέτουμε- μια μεγάλη και καυτή αλήθεια: Η σύγκρουση της εργατικής τάξης και όλου του εργαζόμενου Λαού με τις δυνάμεις του κυρίαρχου σήμερα καπιταλιστικού συστήματος δεν περιορίζεται μόνο στους τομείς της χρηματοδότησης, της οργάνωσης και λειτουργίας των δημοσίων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, σχολικών, επαγγελματικών ή πανεπιστημιακών. Ο αγώνας των εκπαιδευτικών, της εργατιάς, του λαού και της νεολαίας μας δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο και μόνο στα ζητήματα τα σχετικά με τις …εξετάσεις των μαθητών και των φοιτητών, στα ζητήματα του διορισμού και των εργασιακών συνθηκών του εκπαιδευτικού προσωπικού, στα προβλήματα των τεράστιων ελλείψεων σε υποδομές και προσωπικό όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων. Τα ζητήματα αυτά είναι, βεβαίως πολύ σημαντικά, ιδιαιτέρως μάλιστα στην εποχή μας και σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου η Παιδεία και το σύστημα της Εκπαίδευσης, θεωρείται από την ντόπια αστική κυβερνητική εξουσία, αλλά και από τους ξένους ιμπεριαλιστές πάτρωνές της, που κρατούν πια στα χέρια τους και τον ίδιο το …μπεζαχτά του κράτους, ως η …τελευταία τρύπα του ζουρνά, όταν γίνεται η κατανομή των κονδυλίων του κρατικού προϋπολογισμού. Δεν είναι όμως τα μοναδικά φλέγοντα ζητήματα!
Η σημαντική, επομένως, αυτή πλευρά της πραγματικότητας, που λέγεται οργάνωση και πρακτική λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, δεν πρέπει να συσκοτίζει στον ορίζοντά μας το γεγονός ότι ο κυριότερος πολιτικός στόχος του καπιταλισμού στο χώρο της Παιδείας είναι η διάδοση και εδραίωση μέσα στις συνειδήσεις των νέων ανθρώπων της ιδεολογίας, της νοοτροπίας και των συμπεριφορών που χαρακτηρίζουν το σύστημα. Και αυτός φυσικά ο πολιτικός-ιδεολογικός στόχος του καπιταλισμού εντάσσεται απόλυτα μέσα στη διαρκή διαδικασία της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου και της εξουσίας του, διαδικασία η οποία διαδραματίζεται καθημερινά σε όλους τους κοινωνικούς τομείς. Η αναπαραγωγή του καπιταλισμού ξεκινά, όπως είναι φυσικό, από τον τομέα της παραγωγής και κατανομής των αγαθών-που αποτελούν εμπορεύματα προς πώληση με σκοπό το μέγιστο δυνατό κέρδος του κεφαλαιοκράτη- και επεκτείνεται στον τομέα του κοινωνικού εποικοδομήματος: στην πολιτική ζωή, στους νομικούς θεσμούς, στην ιδεολογία και στη φιλοσοφία, στην εκπαίδευση, την αγωγή και την Παιδεία των νέων ανθρώπων· με λέξη αφορά το σύνολο της ζωής και του «πολιτισμού» κάθε καπιταλιστικής χώρας.
Πάνω σ’ αυτή, λοιπόν, τη βάση δεν μπορεί να λησμονούμε ότι η κυρίαρχη αστική ιδεολογία, που διαδίδεται παντοιοτρόπως και μέσα απ’ όλους τους διαθέσιμους «διαύλους» του συστήματος, προνομιακά δε μέσα από τον οργανωμένο αυτό μηχανισμό που λέγεται εκπαιδευτικό σύστημα, αποσκοπεί στην υποταγή και χειραγώγηση με κάθε τρόπο –άμεσο ή έμμεσο- της νέας γενιάς από το καπιταλιστικό καθεστώς. Γιατί η νέα γενιά που σήμερα σπουδάζει στα σχολειά, στις επαγγελματικές σχολές και στα πανεπιστήμια είναι σίγουρα η αυριανή «νέα βάρδια» της εργατικής τάξης και του εργαζόμενου Λαού. Γιατί αυτή ακριβώς η μαθητιώσα και σπουδάζουσα νεολαία στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της θα αποτελέσει πολύ σύντομα (και σ’ έναν βαθμό αποτελεί ήδη, για να μη λησμονούμε τους ήδη εργαζόμενους μαθητές και σπουδαστές) τη νέα πρώτη ύλη για την αδυσώπητη «κρεατομηχανή» της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής, που ως βάση της έχει την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης από το κεφάλαιο και των Λαών του κόσμου από τις ιμπεριαλιστικές ηγεμονικές δυνάμεις –με μια λέξη την εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο… Ταυτόχρονα ένα μειοψηφικό τμήμα αυτής της μαθητικής και σπουδαστικής σήμερα νεολαίας προορίζεται να εξελιχθεί στο αυριανό διευθυντικό προσωπικό αυτού του συστήματος εκμετάλλευσης. Είναι εκείνοι ακριβώς που αύριο θα αποτελέσουν τους νέους επιστάτες και επιθεωρητές της …εύρυθμης λειτουργίας των καπιταλιστικών μηχανισμών και της προάσπισης των κεφαλαιοκρατικών συμφερόντων σε όλους τους τομείς, τους μελλοντικούς ιδεολόγους και «οργανικούς διανοούμενους» της συστηματικά οργανωμένης σύγχρονης σκλαβιάς (διευθυντές παραγωγικών μονάδων και κρατικών οργανισμών, πολιτικό προσωπικό, καθηγητές της αστικής ιδεολογίας στις ανώτατες σχολές, δικαστικοί και αστυνομικοί «λειτουργοί» του καθεστώτος κ.λπ.). Όλοι ανεξαιρέτως, λοιπόν, οι νέοι βρίσκονται στο στόχαστρο της αστικής ιδεολογίας, της νοοτροπίας και των συμπεριφορών που αυτή συνεπάγεται…
Επομένως, η υπόθεση της καθημερινής οργανωμένης και σωστά στοχευμένης αντιπαράθεσης του συνεπούς, ταξικού εργατολαϊκού μας κινήματος –και πρωτίστως της κομμουνιστικής του πρωτοπορίας- με κάθε πλευρά και παράμετρο της αστικής ιδεολογίας και κοσμοαντίληψης στο χώρο της Εκπαίδευσης, της Παιδείας και της αγωγής του νέου ανθρώπου είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Δεν χωρά κανέναν εφησυχασμό, καμιά παράλειψη, κανέναν ερασιτεχνισμό και προπάντων καμιά αδιαφορία. Κάθε πεδίο που τυχόν θα αφήσει κενό η δική μας καθημερινή παρέμβαση, θα σπεύσει να το καλύψει η παρέμβαση του κυρίαρχου συστήματος, μια παρέμβαση που είναι πανταχού παρούσα και συνεχής και η οποία –κακά τα ψέματα!- δίνεται από προνομιούχο θέση για το κεφάλαιο, τους ιμπεριαλιστές επικυρίαρχους και τους πολιτικούς-ιδεολογικούς λακέδες τους. Γιατί η άρχουσα αστική τάξη έχει ήδη στα χέρια της έναν τεράστιο σε έκταση και σε δυνατότητες ιδεολογικό-πολιτικό μηχανισμό παρέμβασης στην ανθρώπινη συνείδηση. Διαθέτει έναν μηχανισμό, ο οποίος διαπράττει συστηματική «πλύση εγκεφάλου» στη νέα γενιά και σε όλους τους απλούς ανθρώπους από την πρώτη σχεδόν ημέρα της γέννησης και της ζωής μας. Κρατά και διαχειρίζεται έναν μηχανισμό πολυπλόκαμο και πολυδαίδαλο, ο οποίος -μέσα από τις αντιλήψεις και τα πρότυπα ζωής που διαδίδει και «διδάσκει»- επιδιώκει να διαμορφώσει στον αυριανό εργάτη και σε κάθε εργαζόμενο άνθρωπο του Λαού μια φενακισμένη συνείδηση και σκέψη, και να τον οδηγήσει έτσι σε μια μορφή ύπαρξης και πρακτικής συμπεριφοράς απολύτως αλλοτριωμένης, απολύτως υποταγμένης και πειθήνιας στο κυρίαρχο εκμεταλλευτικό σύστημα.
Ο μεγάλος στόχος τον οποίον επιδιώκουν μέσω της παρέμβασής τους στον εκπαιδευτικό χώρο οι καπιταλιστές, οι ιδεολογικοί και πολιτικοί τους υπηρέτες είναι να «διδάξουν» και να συνηθίσουν τη νέα γενιά να σκέφτεται και να ενεργεί με μοναδικό κριτήριο τα …ύψιστα συμφέροντα της κεφαλαιοκρατίας! Να σκέπτονται, δηλαδή, και να πράττουν στη ζωή τους οι αυριανοί (ή και σημερινοί ακόμα σ’ έναν βαθμό) νέοι εργαζόμενοι με βάση όχι το δικό τους πραγματικό συμφέρον, το συμφέρον της εργατικής τάξης και του Λαού (που αποτελεί, σε τελική ανάλυση, και το μόνο αληθινό συμφέρον ολάκερης της Ανθρωπότητας, εάν θέλει να επιτύχει την πραγματική της απελευθέρωση από τα κάθε μορφής δεσμά…) αλλά με βάση αυτό που συμφέρει τα αφεντικά, τους κεφαλαιοκράτες κερδοσκόπους κι εκμεταλλευτές της εργαζόμενης κοινωνίας.
Η φοβερή και, κατ’ ουσίαν, απολύτως απάνθρωπη αλλοτριωτική αυτή διαδικασία έπαιρνε πάντοτε πολλές και διαφορετικές μορφές, ανάλογα με τα δεδομένα και τους συσχετισμούς των ταξικών δυνάμεων σε κάθε χώρα και σε κάθε εποχή. Άλλοτε η προπαγάνδα των αντιλήψεων του κεφαλαίου στο χώρο της Εκπαίδευσης γίνεται έμμεσα και πονηρά. Συγκαλύπτει τη βαρβαρότητα και την απανθρωπιά της εκμετάλλευσης, της αλλοτρίωσης και κάθε καταπίεσης του ανθρώπου πίσω από το προσωπείο των μεγάλων λόγων για τις «ανθρωπιστικές ιδέες και αξίες της Δύσης», για τις «αρχές της δημοκρατίας και της ελευθερίας» που διέπουν –δήθεν- τον «ευρωπαϊκό (διάβαζε: ευρω-ενωσίτικο) πολιτισμό» και πάει λέγοντας… Άλλοτε πάλι η προπαγάνδα του καπιταλισμού γίνεται εντελώς χυδαία και απροκάλυπτη στο χώρο του σχολειού και του προγράμματός του, με κύριο όπλο την πλήρη διαστρέβλωση της Ιστορίας, αλλά και της σύγχρονης πραγματικότητας. Στη χώρα μας, σε πρόσφατες σχετικά εποχές, αλήστου μνήμης (Εμφύλιος, μετεμφυλιακή εποχή, χούντα του 1967-1974) η ιδεολογική βάση της «εθνικής και ηθικής» αγωγής των νέων, που επέβαλλε η αστική τάξη και οι αγγλο-αμερικάνοι αφεντάδες της στο χώρο του δημόσιου σχολείου, ήταν ο πιο χυδαίος και απροκάλυπτος αντικομμουνισμός, σε συνδυασμό μ’ έναν κλούβιο σοβινισμό και έναν υποτιθέμενο «ελληνο-χριστιανισμό» της κακιάς ώρας. Αργότερα, μετά το 1974 και περίπου ως τις μέρες μας, ο ανοιχτός και «ξεφωνημένος» πια για τη γελοιότητά του αντικομμουνισμός «της εποχής των σπηλαίων» έδωσε τη θέση του σε πιο ραφιναρισμένες, γι’ αυτό και πιο αποτελεσματικές μορφές παρέμβασης. Αυτές στηρίχτηκαν, κυρίως, στη χρήση των πιο ύπουλων μεθόδων νόθευσης της μαθητικής και σπουδαστικής κοινωνικής συνείδησης μέσα από τα εργαλεία που έδωσε στο σύστημα ο ποικιλόχρωμος ρεφορμισμός και το «ευρωπαϊκό» κοσμοπολίτικο «ιδεώδες» των καπιταλιστών, οι οποίοι βρήκαν στις φτερούγες της αδυσώπητης μαμάς ΕΟΚ την κότα που θα τους γεννούσε εσαεί τα χρυσά αυγά και θα τους προστάτευε από κάθε …κίνδυνο! Γι’ αυτό και όλα τα αστικά, μικροαστικά και ρεβιζιονιστικά-οπορτουνιστικά ιδεολογικά λιβανιστήρια του συστήματος και στο χώρο του σχολειού, όπως και παντού, θυμιάτιζαν από το πρωί ως το βράδυ τη «δημοκρατική Ευρώπη», τα «ευρωπαϊκά προγράμματα και κονδύλια για την ανάπτυξη», τους «συμμετοχικούς θεσμούς» και δε συμμαζεύεται! Ακόμα και «βουλή των εφήβων» σκάρωσαν οι απαίσιοι δυνάστες του λαού, την ώρα μάλιστα που μετέτρεπαν το ίδιο το δικό τους «κοινοβούλιο» σε απλό διακοσμητικό στοιχείο του συστήματος, σκέτο …τσόφλι τζούφιο, πίσω από το οποίο απλώς καμουφλάριζαν τα πραγματικά κέντρα των αποφάσεων και το διαρκώς εντεινόμενο φασιστικό αυταρχισμό του πολιτικού τους εποικοδομήματος…
Είχαν βρει, βλέπετε, το λούκι διοχέτευσης της πιο έξυπνης εξαπάτησης και αποβλάκωσης των νεανικών εργατικών συνειδήσεων, το οποίο σε συνδυασμό με το άλλο λούκι, της άμεσης κι έμμεσης εξαγοράς των λαϊκών στρωμάτων μέσω των ευρω-κονδυλίων και του πιστωτικού συστήματος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της σημερινής -απογοητευτικής πραγματικά- κοινωνικής συνείδησης και δράσης του λαού μας. Μιας συνείδησης που ακόμα καλά κρατεί για πολλούς, παρά τη φοβερή και τρομερή κατραπακιά που έφαγαν στη μούρη από την αγιάτρευτη κρίση διαρκείας του εκμεταλλευτικού συστήματος την τελευταία πενταετία…
Στις μέρες μας, πάλι, σε μέρες δηλαδή κυριαρχίας της πιο μαύρης και απροκάλυπτης αντίδρασης και ενόσω η λουστραρισμένη καπιταλιστική ευρω-ενωσιακή βιτρίνα του συστήματος έχασε πια κάθε …ονειρική της αίγλη και μετατράπηκε σε διαρκή εφιάλτη κα βραχνά για το λαό (έναν εφιάλτη τον οποίο οι τωρινοί μας δυνάστες συντηρούν στη ζωή με απειλητικά –τρομοκρατικού τύπου ψευτοδιλήμματα και συνειδησιακούς εκβιασμούς των απελπισμένων και παραζαλισμένων από τα χαστούκια απλών και ανίδεων καλών ανθρώπων…), δυναμώνουν ξανά οι πιο άμεσες και απροκάλυπτες μορφές της αστικής ιδεολογικής παρέμβασης στο χώρο της Παιδείας. Εντείνεται ξανά ο τρισάθλιος αντικομμουνισμός, χυδαίος ή ραφιναρισμένος, μέσα από τις σελίδες των σχολικών βιβλίων, προχωρά ακάθεκτη η επιβολή των πιο μαύρων και αντιεπιστημονικών αστικών προλήψεων για τη φύση, την κοινωνία, την οικονομία και την πολιτική.
Δεν είναι τυχαίο, π.χ. ότι από τα δημόσιο σχολειό εξοβελίστηκε πλήρως η Κοινωνιολογία, ακόμα κι αυτή η αστικο-ρεφορμιστική παραλλαγή της που διδασκόταν στις δεκαετίες του 1980-1990 και αντικαταστάθηκε από κάποιες «Αρχές οικονομικής θεωρίας» και «οργάνωσης-διοίκησης επιχειρήσεων» που αναπαράγουν στη συνείδηση των μαθητών όλο το μουχλιασμένο τέλμα της αγοραίας αστικής αντίληψης για την οικονομία και την κοινωνία. Δεν είναι επίσης καθόλου τυχαίο ότι ακόμα και στις πανεπιστημιακές σχολές ολοένα και περισσότερο υποβαθμίζεται η διδασκαλία της επιστήμης της Πολιτικής Οικονομίας και τη θέση της παίρνουν οι χυδαίες αγοραίες θεωρήσεις του σάπιου καπιταλισμού, πασπαλισμένες με μπόλικη άχνη μεταμοντέρνου «αγνωστικισμού» και με τη διαρκή χρυσόσκονη του πιο απαίσιου αστικού «ωφελιμισμού» και «πραγματισμού»…
Στις μέρες μας, λοιπόν, δυναμώνει και η παντοειδής, άμεση και απροκάλυπτη ανάμειξη των ίδιων των καπιταλιστών, χωρίς καν τη διαμεσολάβηση των πολιτικών-ιδεολογικών τους «λούστρων» στην επιχείρηση του φενακισμού των αστικών συνειδήσεων που προωθεί το αστικό εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό συμβαίνει μέσα από τη διαρκή απαίτηση και προσπάθεια των καπιταλιστών να διαδοθεί και να υπερισχύσει στο χώρο της Δημόσιας Εκπαίδευσης, σε όλες τις βαθμίδες της η διδασκαλία των ιδεών της … «επιχειρηματικότητας» και της …«ανταγωνιστικότητας», ως …αιώνιας ουσίας της ανθρώπινης ύπαρξης!!! Προσπαθούν δηλαδή να διαδώσουν και να εδραιώσουν με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο στη νεανική συνείδηση ότι μια συγκεκριμένη, ιστορική (και γι’ αυτό προσωρινή) μορφή της κοινωνικής πραγματικότητας, δηλαδή ο καπιταλισμός και οι οικονομικοί-κοινωνικοί του «νόμοι» αποτελεί, δήθεν, την …αιώνια, αμετάβλητη και απαραβίαστη φυσική μας πραγματικότητα!!! Θέλουν να λανσάρουν τους σημερινούς οικονομικούς και κοινωνικούς θεσμούς και καταναγκασμούς, την ουσία της σημερινής εφιαλτικής μας πραγματικότητας σαν την αιώνια και παγκόσμια …λογική, σαν την αέναη ιεραρχική διάρθρωση και …δικαιοσύνη του σύμπαντος κόσμου.
Και επιβραβεύουν μάλιστα κάθε έμπρακτη απόδειξη ότι οι νέοι μας έμαθαν καλά το μάθημά τους και αρίστευσαν στην επίδειξη της αλλοτριωμένης συνείδησής τους, σκεπτόμενοι αποτελεσματικά για τα ύψιστα συμφέροντα του συστήματος από τώρα που βρίσκονται στα θρανία και στα αμφιθέατρα. Δίνουν βραβεία με τη σύμφωνη γνώμη και διευκόλυνση του επίσημου αστικού κράτους που διατυμπανίζει την αξία της «αριστείας» και της «δια βίου κατάρτισης» στο βούρκο της πιο μαύρης εκμετάλλευσης.
Ιδού, λοιπόν, ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας ανοιχτής και απροκάλυπτης αγοραίας παρέμβασης των καπιταλιστών στη συνείδηση των μαθητών και των φοιτητών, με τις ευλογίες φυσικά του αστικού «μας» κράτους. Το «αλιεύσαμε» από το τεύχος 11(Δεκέμβριος 2013) του περιοδικού «ΑΝΑΠΤΥΞΗ», το οποίο εκδίδεται από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Αθήνας (Ε.Β.Ε.Α.), δηλ. από έναν φορέα προβολής (και επιβολής!) των πιο …καραμπινάτων καπιταλιστικών συμφερόντων και εξαιρετικά δραστήριο στον τομέα των κοινωνικών και πολιτικών του παρεμβάσεων. Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα διαβάζουμε εκεί, το ΕΒΕΑ για πολλοστή φορά -από το 1995 και ανελλιπώς μέχρι σήμερα- προκήρυξε πανελλήνιο διαγωνισμό έκθεσης για τους μαθητές της Β΄ και της Γ΄ Λυκείου, και συγγραφής εργασίας για τους φοιτητές, με σκοπό «να παροτρύνει τους νέους στην ιδιωτική πρωτοβουλία και να προωθήσει την έννοια της επιχειρηματικότητας.», υποσχόμενο ότι θα βραβεύσει όσους αριστεύσουν στην προβολή αυτών των τόσο σημαντικών εννοιών. Θέμα της μαθητικής έκθεσης ήταν: «Εξωστρέφεια- Ανοικτά σύνορα σε περίοδο κρίσης. Απειλή ή ευκαιρία για την εθνική παραγωγή και τις επενδύσεις;». Αντίστοιχα το θέμα της φοιτητικής εργασίας ήταν: «Προσδοκίες και απαιτήσεις από την επιχειρηματική εξωστρέφεια».
Σας αφήνουμε να κρίνετε μόνοι σας τι απαιτεί το καθένα από τα δυο αυτά θέματα για να πάρει το «άριστα», τον έπαινο και (πλουσιοπάροχο, φανταζόμαστε!) βραβείο του ΕΒΕΑ! Πόσα και πόσα «επιχειρήματα» πρέπει να ψάξει και να βρει ο νέος συμμετέχων στο διαγωνισμό, για να θυμιατίσει τις «αιώνιες αξίες» των «ανοικτών συνόρων» (για τις μπίζνες, τα κόλπα και την κερδοσκοπία των καπιταλιστών, φυσικά, γιατί για την εξαθλιωμένη προλεταριακή μάζα, τη φτωχολογιά του πλανήτη υπάρχουν μόνο οι συνθήκες ΣΕΝΓΚΕΝ, οι φράχτες και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι δουλέμποροι και οι σαπιόβαρκες της συμφοράς και του θανάτου…)!!
Πόσα και πόσα «επιχειρήματα» απύθμενης ψευτιάς και υποκρισίας πρέπει να αναζητήσει ο νέος, για να χαϊδέψει τα αφτιά των κυρίων αυτών του ΕΒΕΑ και να πάρει τα συχαρίκια τους, παρουσιάζοντας ως «μεγάλη ευκαιρία» την απέραντη φτώχεια και τη δυστυχία της ανεργίας, της εξαθλίωσης και συχνά την απειλή της μαύρης πείνας που βασανίζει την οικογένειά του, τις οικογένειες των συγγενών και των φίλων του!!! Να λιβανίσει δηλαδή τις πράγματι αναρίθμητες «ευκαιρίες» που δημιούργησε για το κεφάλαιο η ίδια η αγιάτρευτη σαπίλα και παρακμή του συστήματός του, που με τη συνέργεια των κυβερνήσεων, των νόμων και των διαταγμάτων του καπιταλιστικού κράτους φορτώθηκε σούμπιτη στις πλάτες της εργατικής τάξης και του λαού μας. Πόσα και πόσα δεν έχουν στο μυαλό τους οι κ.κ. καπιταλιστές του ΕΒΕΑ, του Συνδέσμου των Βιομηχάνων και της Ένωσης των Εφοπλιστών, όταν μελετούν και θαυμάζουν τις …ευκαιρίες που τους άνοιξε η κρίση σε μια τέτοια εποχή υποχώρησης του παγκόσμιου εργατικού κινήματος: Τζάμπα κρέας, κυριολεκτικά τζάμπα για τις μηχανές της ανταγωνιστικότητας… Πρόσφατη είναι η διαπίστωση του ίδιου του αστικού Τύπου ότι μεγάλες ξενοδοχειακές κλπ. τουριστικές επιχειρήσεις βάζουν αγγελίες πρόσληψης προσωπικού με μοναδική αμοιβή το …φαγητό και τον ύπνο των σύγχρονων σκλάβων τους στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης… Πόσα και πόσα δημοσιεύματα δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας για «πρόσληψη» στις ίδιες αυτές επιχειρήσεις σπουδαστών, δήθεν για … «πρακτική εξάσκηση», οι οποίοι δουλεύουν σαν το σκυλί από το πρωί ως το βράδυ, μόνο και μόνο για να αποχτήσουν … «εργασιακή εμπειρία» και να γραφτούν μεθαύριο σε καλύτερη σειρά στις λίστες της αναμονής των ανέργων για μια κακοπληρωμένη εργασιακή θέση, εάν και εφόσον το επιτρέπουν τα συμφέροντα της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας»…
Σκεφτείτε, ακόμα, ότι παρόμοιες ιδέες, περί «εξωστρέφειας» και «ανταγωνισμού» απαιτούν οι διάφοροι αυτοί κύριοι του κάθε ΕΒΕΑ και σία να διδάσκονται στα σχολεία, στα οποία μάλιστα απαιτούν να έχουν ακόμη πιο αποφασιστικό ρόλο και λόγο, σαν οι …πιθανότεροι αυριανοί χρηματοδότες τους σε τέτοιους μαύρους καιρούς, που για το (δικό τους το αστικό) κράτος η Δημόσια Εκπαίδευση είναι «κόστος» βαρύ κι ασήκωτο! Για τους διαφόρους κυρίους του ΕΒΕΑ η Εκπαίδευση δεν είναι τίποτε άλλο από ένα ακόμα λαμπρό πεδίον επιχειρηματικής δόξης για τα «ανοικτά σύνορα», την «επιχειρηματικότητα», την «εξωστρέφεια» και τον ανταγωνισμό των θιασωτών της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Όλα κι όλα! Υπάρχει μεγαλύτερη επιβεβαίωση από αυτή για την «κοινωνική διάσταση και την ανθρώπινη όψη της επιχειρηματικότητας»; Κι αν βρίσκεται ακόμα στα σχολειά κανένα «κολλημένο στα …παλαιά δόγματα» μυαλό εκπαιδευτικού, που θα τολμήσει να πει στα παιδιά ότι οι «ευκαιρίες» που ανοίγει η κρίση για τους ντόπιους και τους ξένους καπιταλιστές είναι θεμελιωμένες πάνω στο αίμα της εργατικής τάξης και του Λαού, τότε, αγαπητοί κύριοι Σαμαρά, Βενιζέλε, Λοβέρδε και σία πρέπει να λειτουργήσει πάραυτα η ασφαλιστική δικλείδα της «αξιολογήσεως», για να σταλεί ο θρασύτατος τούτος αμφισβητίας των «ιερών και των οσίων» εις το πυρ το εξώτερον, εντασσόμενος άνευ δευτέρας σκέψεως εις το ποσοστόν 15% (σήμερα, διότι αύριο βλέπουμε…) των …λίαν επικινδύνων διά την δημοσίαν τάξιν και ασφάλειαν αντιευρωπαϊστών και εχθρών του έθνους και της επιχειρηματικότητος…
Οι καπιταλιστές είναι πλέον αδίστακτοι και δεν χωρατεύουν. Τη στιγμή που με εντολή τους πετσοκόβεται και διαλύεται η όποια μορφή δημόσιας εκπαίδευσης, αυτοί ετοιμάζουν την πλήρη άλωση αυτού του χώρου από την «εξωστρεφή» δράση της «επιχειρηματικότητάς» τους. Και προσπαθούν με κάθε μέσο να κάνουν τη νέα γενιά να σκέπτεται ακριβώς σαν και τους ίδιους, ή ακόμη περισσότερο να σκέπτεται για τα συμφέροντα του κεφαλαίου πριν από το …ίδιο το κεφάλαιο. Εδώ οι «ανθρωπισμοί», οι «δημοκρατίες» και τα «ανθρώπινα δικαιώματα στην εργασία στη ζωή και τη μόρφωση» πηγαίνουν στο …μουσείο των αρχαιοτήτων.
Δεν θα μπορούσαμε όμως να κλείσουμε αυτές εδώ τις σκέψεις μας χωρίς την αναφορά μας σε ένα άλλο, ιστορικό -αυτή τη φορά- παράδειγμα, που αξίζει να συγκριθεί με το προηγούμενο και να βγουν τα κατάλληλα συμπεράσματα. Όταν το 17ο και το 18ο αιώνα η αστική τάξη ήταν ακόμα μια προοδευτική κοινωνική δύναμη, η οποία ζητούσε να εκτοπίσει τη φεουδαρχία και το μεσαιωνικό σκοταδισμό από τη ζωή της κοινωνίας, οι εκπρόσωποί της στη φιλοσοφία και στην παιδαγωγική επιστήμη πουθενά δεν έκαναν ευθέως λόγο για τα τόσο «ευγενή» ιδεώδη των κυρίων καπιταλιστών του ΕΒΕΑ και σία. Αφήνουμε στην άκρη τα κηρύγματα του Διαφωτισμού, του Τζον Λοκ, του Βολταίρου και του Ζαν Ζακ Ρουσσώ, και του δικού μας, του μοναδικού κι ανεπανάληπτου Ρήγα Βελεστινλή, για να πάμε ακόμη πιο πίσω στην εποχή και στο έργο ενός από τους θεμελιωτές της νεότερης αστικής παιδαγωγικής επιστήμης.
Αναφερόμαστε στο σπουδαίο Τσέχο παιδαγωγό Ιωάννη Άμος Κομένσκυ(1592-1670), ο οποίος έμεινε στην ιστορία της επιστήμης και της ανθρωπότητας ολάκερης με το λατινικό του προσωνύμιο Comenius, έτσι όπως το συνήθιζαν οι μεγάλοι επιστήμονες σ’ εκείνους τους μακρινούς καιρούς. Σύμφωνα, λοιπόν με όσα γράφει για τον κορυφαίο αυτό ουμανιστή παιδαγωγό και μεταρρυθμιστή της εκπαίδευσης (τότε που η λέξη «μεταρρύθμιση» είχε ακόμα την πραγματική της σημασία…) ο Α. Βαρκός, στο ομώνυμο λήμμα («Κομένιος») της σχολικής εγκυκλοπαίδειας της «Υδρίας» (τόμος 6, σελ. 2044-2045, των εκδόσεων «Αξιωτέλλης και σία ΕΠΕ»): «…Ο Κομένιος οραματίζεται την παιδεία καθολική και χωρίς όρους για όλα τα παιδιά του λαού, από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο. Είναι ο εισηγητής της δημοκρατικής παιδείας, η οποία πρέπει να προσφέρει τις ίδιες ευκαιρίες και δυνατότητες σ’ όλα τα παιδιά να μορφώνονται και να προκόβουν. “Δεν πρέπει ν’ αποκλείουμε κανέναν από τις ευεργεσίες της αγωγής και της εκπαίδευσης” έγραφε».
Και παρακάτω:
«…Ανθρωπιστική ήθελε την παιδεία για να εξασφαλιστεί η ειρήνη και η ευημερία της ανθρωπότητας. “Πρέπει να κάνουμε το κάθε παιδί έναν άνθρωπο και τον κάθε άνθρωπο έναν ευτυχισμένο εργάτη μέσα στο εργαστήριο της ανθρωπότητας”. Αυτό ήταν το ιδανικό του.»
Όπως είναι ολοφάνερο τα ύψιστα αυτά ιδανικά δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τα έργα και τις ημέρες της αστικής τάξης στη σημερινή εποχή του ιμπεριαλισμού και της πιο μαύρης αντίδρασης, στους καιρούς της αγιάτρευτης ολόπλευρης κρίσης, σαπίλας και παρακμής του καπιταλισμού. Και μπορεί, βεβαίως, η αστική τάξη ως τάξη εκμεταλλεύτρια, να μην πίστεψε ποτέ πραγματικά στις ιδέες και τα ιδανικά που διακήρυξαν κάποτε οι κορυφαίοι και πρωτοπόροι πνευματικοί της εκπρόσωποι, και ως άρχουσα, πλέον, τάξη να βρήκε την …παρηγοριά και το φάρμακό της στα ιδανικά του κάθε ΕΒΕΑ, όπως είδαμε πιο πάνω. Μπορεί από τη διδασκαλία του Comenius οι πολιτικοί και θεωρητικοί εκπρόσωποι του ύστερου καπιταλισμού να κράτησαν μόνο κάποιες διακηρύξεις για να τις διαστρεβλώσουν υποκριτικά και να προωθήσουν τα κατάμαυρα αντιλαϊκά τους τερτίπια. Μπορεί να κράτησαν εξίσου υποκριτικά μόνο το όνομα του Comenius, για να βαφτίσουν με αυτό το κοσμοπολίτικο ευρω-ενωσίτικο πρόγραμμα ανταλλαγών μεταξύ των σχολικών μονάδων, με σκοπό να αποχτήσουν, λέει, οι μαθητές την περιβόητη «ευρω-συνείδηση».
Ωστόσο τα μεγάλα ανθρωπιστικά ιδεώδη του Τσέχου πρωτοπόρου της επιστήμης παραμένουν ζωντανά, επίκαιρα και ανεκπλήρωτα για την ώρα οράματα, όχι βέβαια των αστών εκμεταλλευτών, αλλά της εργαζόμενης Ανθρωπότητας στο σύνολό της.
Τις αρχές και τις αξίες του παιδαγωγού Comenius και των άλλων μεγάλων αστών διανοητών του Ουμανισμού και του Διαφωτισμού, που δεν έχουν καμιά σχέση με όσα επιδιώκει το σινάφι του κάθε ΕΒΕΑ, τις έχει κληρονομήσει ατόφιες και παλεύει καθημερινά να τις κάνει απτή και ουσιαστική πραγματικότητα η Εργατική Τάξη σε όλες τις χώρες του κόσμου, με τους μικρούς και μεγάλους, μεταρρυθμιστικούς και επαναστατικούς της αγώνες για το Δίκιο, τη Λευτεριά και την Κοινωνική Προκοπή όλων των εργαζομένων. Μέσα από το δικό μας καθημερινό, συνεπή και στοχοπροσηλωμένο αγώνα, μέσα από την οργανωμένη μαζική, λαϊκή πάλη σε οικονομικό πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο, σε κάθε τόπο δουλειάς, στο εργοστάσιο και στο γραφείο, στο χωράφι, στο γιαπί και φυσικά στο σχολειό και στο πανεπιστήμιο, παντού και πάντα, χωρίς φόβο, χωρίς άκαιρους συμβιβασμούς, αλλά και χωρίς την παράταιρη μικροαστική βιασύνη των ημιμαθών και των ανυπόμονων, είναι σίγουρο ότι θα φέρουμε στον τόπο μας και σ’ όλο τον κόσμο την ευτυχισμένη εκείνη ημέρα όπου πραγματικά θα κάνουμε «το κάθε παιδί έναν άνθρωπο και τον κάθε άνθρωπο έναν ευτυχισμένο εργάτη μέσα στο εργαστήριο της ανθρωπότητας»
Της λεύτερης και απολυτρωμένης Ανθρωπότητας, της απαλλαγμένης πια από τα αιώνια δεσμά της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο, της Ανθρωπότητας που θα χτίσει με το νου και τα χέρια της, έναν αληθινά νέο κόσμο, αυτόν της Λαοκρατίας, του γνήσιου Σοσιαλισμού, του πραγματικά φωτεινού Κομμουνιστικού μας Μέλλοντος.
Κι όπως το είπε ο αξέχαστος Κώστας Βάρναλης:
«Δεν θα μας σώσει Ανατολή ή Δύση,
μήτ’ Έλληνες ή βάρβαροι θεοί.
Μπροστά καινούργιος κόσμος θα τραβήξει,
σαν θα ξυπνήσουν κάποτ’ οι Λαοί»
Ως τότε, λοιπόν, και ακριβώς για να γίνει πράξη αυτός ο στόχος, πολλή, πάρα πολλή και δύσκολη δουλειά μάς περιμένει, καθώς τούτοι δω οι ζόρικοι καιροί, που μας έλαχαν, διόλου δεν περιμένουν και δεν συγχωρούν!
Με πολλούς χαιρετισμούς σε όλους τους φίλους και συναγωνιστές του “ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ”.
Νίκος Παπακωνσταντίνου
Βόλος, 22-7-2014.
