Γράφει ο Παναγιώτης Ζαβουδάκης.
Πρόσφατα έφυγε από τη ζωή ο Γιώργος Κουρής, ο άνθρωπος που συνέδεσε το όνομα του με ό,τι πιο κίτρινο και πιο συκοφαντικό έχει να επιδείξει ο ελληνικός Τύπος. Ο εκδότης που προσπάθησε να επιβάλλει τον λαϊκισμό και την παραπληροφόρηση ως «δημοσιογραφία». Τώρα, που ο Κουρής έκλεισε τον κύκλο της ζωής του, θα μπορούσε να γίνει μια συνολική αποτίμηση από τα «έργα και τις ημέρες» του.
Έτσι άρχισαν όλα
Οι αδελφοί Γιώργος και Μάκης Κουρής ξεκίνησαν τις εκδοτικές τους επιχειρήσεις με τοπικά έντυπα της ιδιαίτερης πατρίδας τους, της Κεφαλονιάς. Το Μάρτη του 1980 τα δυο αδέλφια άρχισαν να εκδίδουν την «Αυριανή», αν κι από νωρίς φάνηκε πως ιθύνων νους ήταν ο Γιώργος ο οποίος είχε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο σε όλα και έγραφε προσωπικά το κύριο θέμα της εφημερίδας. Η «Αυριανή» ήταν πανελλαδικής εμβέλειας εφημερίδα η οποία είχε τόσο χαμηλή κυκλοφορία ώστε δεν περιλαμβανόταν καν στα επίσημα στοιχεία της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΙΗΕΑ). Λίγους μήνες αργότερα, η κυκλοφορία της εκτοξεύθηκε ξεπερνώντας τα 50.000 φύλλα καθημερινά. Σ’ αυτό συντέλεσαν δυο παράγοντες: στη διάρκεια της μεγάλης απεργίας των τυπογράφων κυκλοφορούσαν –κατόπιν ειδικής άδειας- μόνο τα δυο κομματικά έντυπα («Ριζοσπάστης» και «Αυγή») και η «Αυριανή». Αυτό σε συνδυασμό με την πολύ χαμηλή τιμή της (ένα τρυκ που συνέχισε κι αργότερα η εφημερίδα) ανέβασαν στα ύψη την κυκλοφορία της.
Το 1980 ήταν η τυχερή χρονιά του Γ. Κουρή. Λίγους μήνες από την ίδρυση της και τη θεαματική άνοδο της κυκλοφορίας της, η «Αυριανή» άρχισε σειρά δημοσιευμάτων κατά της Λένας Βούλτσου-Ράλλη, συζύγου του τότε πρωθυπουργού Γεωργίου Ράλλη, η οποία είχε την αντιπροσωπεία της «Lacoste» στην Ελλάδα. Οι αγωγές και οι καταδίκες που ακολούθησαν διπλασίασαν την κυκλοφορία της «Αυριανής» που έφτασε να πουλά 100.000 φύλλα καθημερινά. Μετά, ήρθε το ΠΑΣΟΚ…
Παντοκρατορία (με) ΠΑΣΟΚ
Με την άνοδο του «Κινήματος» στην εξουσία, η «Αυριανή» συνδέθηκε μαζί του προσπαθώντας να εμφανίζεται ως ο μοναδικός εκφραστής του κόμματος και της κυβέρνησης. Σύντομα ξεκίνησε μια εκστρατεία λάσπης εναντίον όλων των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης την οποία θα ζήλευαν οι μηχανισμοί του Γιόζεφ Γκέμπελς. Το Μάρτη του 1985, όταν το ΠΑΣΟΚ επέλεξε για πρόεδρο της δημοκρατίας τον Χρήστο Σαρτζετάκη αντί του Κωνσταντίνου Καραμανλή όπως άφηνε να εννοηθεί ως τότε, η «Αυριανή» εμφανίστηκε ως «η εφημερίδα που γκρέμισε τον καραμανλισμό». Όλα αυτά ανέβασαν την κυκλοφορία της στα 250.000 φύλλα. Από τότε, έβαλλε διαρκώς κατά του Κ. Καραμανλή αν και σύντομα βρήκε νέο στόχο τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη (πρώην συνέταιρο του Κουρή) που στο μεταξύ είχε αναδειχτεί αρχηγός της ΝΔ. Παραμονές των εκλογών του 1985, το πρωτοσέλιδό της «Αυριανής» «κοσμούσε» μια φωτογραφία που παρουσίαζε τον Κ. Μητσοτάκη ανάμεσα σε δυο γερμανούς στρατιώτες και ξύλινο τίτλο ότι ο Μητσοτάκης ήταν συνεργάτης των ΝΑΖΙ. Πολύ αργότερα γράφτηκε ότι η επίμαχη φωτογραφία ήταν προϊόν φωτομοντάζ μυστικών υπηρεσιών. Το 1989, για να σκεπαστεί ο θόρυβος που σήκωσε η σχέση του Ανδρέα Παπανδρέου με τη Δήμητρα Λιάνη, η «Αυριανή» άρχισε «αποκαλύψεις» για τη σχέση του Κ. Μητσοτάκη με κάποια «Κατερίνα» από τη Θεσσαλονίκη.
Τα χρόνια της παντοκρατορίας του ΠΑΣΟΚ ο Κουρής είχε στην κατοχή του, εκτός από την «Αυριανή», την αθλητική εφημερίδα «Φίλαθλος», το ραδιοφωνικό σταθμό «Ράδιο Αθήνα», το «Κανάλι 29» (το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε «STAR» που τελικά αγόρασε ο Βαρδινογιάννης), στη συνέχεια απέκτησε το «Κανάλι 5» ώσπου κι αυτό έγινε το σημερινό «ALTER». Έτσι δημιουργήθηκε το «συγκρότημα Κουρή» ή «συγκρότημα του Ταύρου» από την περιοχή που στεγαζόταν. Ναυαρχίδα όλων ήταν η «Αυριανή» και «καπετάνιος» της ο Γιώργος Κουρής. Η «Αυριανή» λειτουργούσε ως άτυπο αλλά ουσιαστικό γραφείο τύπου της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, ανταλλάσσοντας «επιχειρήματα» με τους εκάστοτε κυβερνητικούς εκπροσώπους (οι οποίοι –πλην του Τηλέμαχου Χυτήρη- πολλές φορές ξεπερνούσαν την «Αυριανή» σε λαϊκισμό). Το σύστημα κυβέρνησης-«Αυριανής» προσπάθησε να εξαγνίσει το ΠΑΣΟΚ από τη σχέση του με το σκάνδαλο Κοσκωτά κι, όταν αυτό δεν κατέστη δυνατό, να περισώσει –έστω- τη φήμη του Α. Παπανδρέου. Η «Αυριανή» και ο Κουρής προσωπικά κατάφεραν να επιβάλλουν στον κομματικό μηχανισμό την υποψηφιότητα του Μάκη Κουρή στη βουλή. Έτσι το συγκρότημα του Ταύρου απέκτησε φωνή και στο κοινοβούλιο, άσχετα αν αργότερα τα δυο αδέρφια «τα έσπασαν» και ο Μάκης πήρε το δικό του δρόμο εκδίδοντας το «Παρόν».
Κατά πάντος μη αρεστού
Καθ’ όλη την οκταετία του ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος Κουρής, μέσα από την εφημερίδα του, έβαλλε εναντίον όσων εκείνος θεωρούσε «μη συμβατούς» με τα «ιδεώδη» του. Άρχισε ένα κυνήγι μαγισσών κατά των ομοφυλοφίλων (συνήθως των επωνύμων) με αποκορύφωμα τη χυδαία επίθεση στο Μάνο Χατζηδάκι. Αυτό ανάγκασε τον μεγάλο συνθέτη να πει για την «Αυριανή» ότι είναι «φυλλάδα που μολύνει τον ελλαδικό χώρο με αναίδεια, χυδαιότητα, τραμπουκισμό και κολακεία συμπολιτών μας, που κολακεύεται να πιστεύει σαν τον Καραγκιόζη ότι αυτή έριξε τον Καραμανλή. Ενώ το μόνο που κατάφερε ήταν να κατακρημνίσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Που ισχυρίζεται ότι προστατεύει τη δημοκρατία όσο είναι δυνατόν να την προστατεύει ένα τρωκτικό της. Που αποκομίζει κέρδη κολακεύοντας την αγραμματοσύνη και την ασημαντότητα σαν άλλη Αγία Αθανασία του Αιγάλεω». Η απάντηση του Γιώργου Κουρή ήταν στο γνωστό ύφος: Έγραψε ότι «εμφανίσθηκε ένας χαμερπής ομοφυλόφιλος, ένας κίναιδος ολκής, να σε αποκαλέσει φίλε αναγνώστη φασίστα! Μπροστά σε χιλιάδες ανθρώπους και με μια εμπάθεια που διακρίνει τους παθητικούς ανώμαλους, εδήλωσε ότι η εφημερίδα που διαβάζεις είναι φασιστική και συνεπώς εσύ, ο αναγνώστης, φασίστας… Αυτό το σκουληκιασμενο τομάρι αποτελεί στίγμα για την σημερινή ελληνική κοινωνία. Να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από το ηθικό ΑIDS αυτού του βρωμερού υποκείμενου».
Χυδαίος αντικομμουνισμός
Όμως, η μεγάλη αποστολή της «Αυριανής» στην οκταετία του ΠΑΣΟΚ ήταν άλλη. Ήταν η κατασυκοφάντηση και ο ευτελισμός του εργατικού και λαϊκού κινήματος, οι χυδαίες επιθέσεις στην αριστερά και το ΚΚΕ. Σιγά σιγά, η «Αυριανή» άρχισε να διαχωρίζει συστηματικά την ηγεσία του κόμματος από τα μέλη του ΚΚΕ. Οι καθοδηγητές του κόμματος από «αγωνιστές που τους βγάζουμε το καπέλο» έγιναν «καλοπερασάκηδες και πουλημένοι» που «κάνουν συνεχώς λάθη». Αντίθετα, ο Κουρής κολάκευε τους «ταλαίπωρους μεροκαματιάρηδες», τους «τίμιους κομμουνιστές της βάσης» που βασανίζονται από την πολιτική μιας «προδοτικής ηγεσίας». Αυτά, σε συνδυασμό με τη δράση πρώην μελών του ΚΚΕ που προσχώρησαν στο ΠΑΣΟΚ (όπως ο Μάρκος Βαφειάδης, ο Αλέξανδρος Ρόσιος και άλλοι) και τις σπέκουλες του Βαγγέλη Γιαννόπουλου, ήταν η προσφιλέστερη μέθοδος να υφαρπάζουν ψήφους αγωνιστών από το ΚΚΕ προς όφελος του ΠΑΣΟΚ.
Διαρκώς ο Κουρής έγραφε για τα «κότερα και τις βίλες του Φλωράκη», τον «φυσαρμόνικα» Κύρκο, τις «επιχειρήσεις» του ΚΚΕ και μια σειρά χυδαία ψέματα και αναπόδεικτες κατηγορίες για συνδικαλιστές, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ. Ο λόγος; Επειδή «όσο στέριωνε κυκλοφοριακά η Αυριανή, τόσο αύξανε και την ένταση της κριτικής της προς την Αριστερά. Στην αρχή με τη μορφή πλαστών επιστολών ή “καλοπροαίρετων” σχολίων από τη θέση του “συναγωνιστή” που κριτικάρει το KΚΕ “όχι από αντικομμουνισμό αλλά για το καλό του” ή στο στυλ “καλοί είναι οι κομμουνιστές αλλά η αριστερά είναι χίλια κομμάτια”, έτσι “μοναδική λύση είναι ο Αντρέας”»[1].
Η ρήξη με τον Αντρέα και οι κωλοτούμπες
Το ίδιο σκηνικό συνεχίστηκε στη διάρκεια των κυβερνήσεων Τζανετάκη, Ζολώτα και Μητσοτάκη (1990-1993). Με την επάνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το 1993, ο Κουρής άρχισε να ζητά ανταμοιβή για τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει στο ΠΑΣΟΚ. Ζήτησε δάνειο ενός δισεκατομμυρίου δραχμών από την ΕΤΕ (αν και ήδη της όφειλε 480 εκατομμύρια δραχμές) αλλά ο τότε διευθυντής της Γ. Μίρκος του το αρνήθηκε[2]. Όπως ήταν μαθημένος, ο Κουρής άρχισε ένα μπαράζ λάσπης κατά του Μίρκου ζητώντας τη μεσολάβησή του Α. Παπανδρέου για να αναστρέψει την απόφαση. Σύμφωνα με τον ίδιο, το περιβάλλον της «Μιμής» τον απέκοψε από τον Ανδρέα κι έτσι ποτέ δεν άλλαξε η απόφαση δανειοδότησης. Έτσι ξεκίνησε μια εκστρατεία λάσπης κατά της Δ. Λιάνη δημοσιεύοντας γυμνές φωτογραφίες της πριν το γάμο της με τον Παπανδρέου, κατηγορώντας τη για όργια και έκλυτη ζωή, με αποκορύφωμα την ανέγερση βίλας στην Εκάλη. Όλα αυτά προκάλεσαν την οργή του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος που έβλεπε το τέρας που είχε εκθρέψει να προσπαθεί να δαγκώσει το αφεντικό του. Ο Κουρής έδωσε μια συνέντευξη στην εκπομπή «Προφίλ» που παρουσίαζε στον ΑΝΤ1 ο Πάνος Παναγιωτόπουλος, μετέπειτα στέλεχος της ΝΔ στην οποία έβαλε κατά της «Μιμής» και του «καημένου Ανδρέα». Η εκπομπή, μετά από κυβερνητικές παρεμβάσεις, δεν προβλήθηκε στον ΑΝΤ1. Τότε ο Κουρής έστειλε υπάλληλό του να πάρει αντίγραφο της συνέντευξης από τον ΑΝΤ1 αλλά στη διαδρομή της επιτέθηκαν δυο άτομα και της απέσπασαν την κασέτα. Ακόμα και αυτό το περιστατικό ο Κουρής το χρησιμοποίησε υπέρ του, δημοσιοποιώντας την ιδιαίτερη σχέση του με την υπάλληλο ώστε να πιέσει την τότε σύζυγό του να του δώσει το διαζύγιο που επιδίωκε! Τελικά, οι σχέσεις του Γιώργου Κουρή με το περιβάλλον Παπανδρέου έγιναν σχέσεις μίσους και πάθους.
Σύντομα, διαβλέποντας τη διαδοχή στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, ο Κουρής τάχθηκε υπέρ του Κ. Σημίτη, μια σχέση που κράτησε για όσο διάστημα εκείνος ήταν πρωθυπουργός. Αργότερα, η «Αυριανή» προσπάθησε να δείξει στο πανελλήνιο πόσο φιλολαϊκή ήταν η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, στη συνέχεια τάχθηκε με τον Γιώργο Παπανδρέου, για να ανακαλύψει τη «μοναδική ευκαιρία» που αποτελούσε για τον τόπο η κυβέρνηση του… Αντώνη Σαμαρά, ώσπου να «δει» τις μοναδικές προοπτικές μιας κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα. Οι συμπάθειες και η… σταθερότητα των «απόψεών» της σταμάτησαν εκεί καθώς το 2012 ο Κουρής «σκότωσε το παιδί του» για να γλυτώσει από τους εργαζόμενους που απλήρωτοι διεκδικούσαν τα δεδουλευμένα τους. Στη θέση της εμφανίστηκε η «kontra news» η οποία ποτέ δεν κατάφερε να πάρει τη θέση της «μαμάς» της.
Ο Γιώργος Κουρής δεν υπηρέτησε ποτέ καμιά ιδεολογία και κανένα πρόσωπο εκτός από τον εαυτό του. Άλλαζε αφεντικά και «ιδεολογίες» με την ίδια ευκολία που κάποιοι αλλάζουν πουκάμισα. Εξαιτίας του εισέβαλλε στην πολιτική και κοινωνική ορολογία της χώρας ο όρος «Αυριανισμός».
Τι ήταν το φαινόμενο «Αυριανισμός»;
«Ο “Αυριανισμός” δεν είναι ούτε γνήσιο ριζοσπαστικό κίνημα υπέρβασης του καπιταλισμού, ούτε η φωνή του “κατατρεγμένου λαουτζίκου”, όπως θέλει να αυτοπαρουσιάζεται. Είναι ο συνηθισμένος εθνικοσοσιαλισμός, ο συνηθισμένος φασισμός στις σημερινές ιδιόμορφες κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες της χώρας μας.
Εθνικοσοσιαλισμός-φασισμός, με όλα τα γνωστά, βασικά χαρακτηριστικά του γνωρίσματα. Με την υποκριτική αντικαπιταλιστική-φιλοσοσιαλιστική δημοκοπία, τον ολοκληρωτικό αντικομμουνισμό, το μίσος προς τους κοινοβουλευτικούς και δημοκρατικούς θεσμούς, την εχθρότητα προς την κουλτούρα και τους φορείς της, το χυδαίο λαϊκισμό, τη μεθοδολογία του ψεύδους και της απάτης, το σοβινισμό-ρατσισμό-αντισημιτισμό, την πολιτική και ιδεολογική τρομοκρατία, τη λατρεία της -κρυμμένης κάτω από φιλολαϊκή φρασεολογία- αντιλαϊκής βίας…
Ο “Αυριανισμός” δεν εμφανίστηκε στη δημόσια ζωή σαν κεραυνός σε γαλάζιο ουρανό. Αποτελεί γέννημα της ολόπλευρης κρίσης και παρακμής της ελληνικής κοινωνίας. Τρέφεται από την αμάθεια, τις προκαταλήψεις, το χαμηλό πολιτιστικό επίπεδο, την ανατροπή και φθορά των αξιών, τον πολιτικό αμοραλισμό, την απόγνωση του μικροαστού και του “ταλαιπωρημένου μεροκαματιάρη” της πόλης και του χωριού, που συνθλίβεται στα γρανάζια του καπιταλισμού»[3].
Ο «Αυριανισμός» αγκάλιασε τα πιο λούμπεν τμήματα της κοινωνίας κάνοντας τα παθητικά και δεκτικά σε ό,τι άκουγαν αλλά επιθετικότατα εναντίον όποιου θεωρούνταν «εχθρός του λαού» από τους γκεμπελίσκους. Στο συγκρότημα Κουρή θήτευσαν λαϊκιστές μεγάλου βεληνεκούς σαν τον Κυριάκο Διακογιάννη, το Μάκη Γαργαλάκο, τον Βασίλη Μπουγιουκλάκη, ενώ περίοπτη θέση σ΄ αυτό είχε και ο Βαγγέλης Γιαννόπουλος. Βασική «αρχή» του «Αυριανισμού» ήταν η λάσπη κατά πολιτικών αντιπάλων στην πιο χυδαία έκφρασή της. Έγινε συνώνυμος της παραπληροφόρησης. Άνοιξε «σχολή» καθώς επικεντρώνονταν όχι στα θετικά εκείνου που υποστήριζε αλλά στα αρνητικά του αντιπάλου, κι αν τέτοια δεν υπήρχαν τα κατασκεύαζε.
Ο «Αυριανισμός» είναι παρών και χωρίς τον Κουρή
Ο «Αυριανισμός» δεν έκλεισε τον κύκλο του το 2012 με το κλείσιμο της «Αυριανής». Υπήρξε και παράλληλα μ’ εκείνη, υπάρχει και μετά από αυτήν. Σήμερα η κοινωνία δεν έχει τα χαρακτηριστικά εκείνης της δεκαετίας του ’80 γι’ αυτό δεν υπάρχει ανάγκη για τον κλασσικό «Αυριανισμό» αλλά για την πιο εξευγενισμένη και ραφιναρισμένη εκδοχή του. Μια ματιά να ρίξει κανείς στα περίφημα «non paper», τις «διαρροές» πληροφοριών, τις αποκαλύψεις «κύκλων κοντά στον…» και τα ασαφή και παραπλανητικά fake news του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, είναι αρκετή. Ακόμα και σήμερα τα γραφεία τύπου των κομμάτων που κατέχουν ή εποφθαλμιούν τον κυβερνητικό θώκο επιδίδονται στη μέθοδο συκοφάντησης των αντιπάλων για να αποδειχτεί η «ηθική υπεροχή» των δικών τους στελεχών. Παρόμοιες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται από τον τύπο με διαφορετικά κριτήρια αναλόγως αν τα εμπλεκόμενα πρόσωπα είναι αρεστά στους ιδιοκτήτες ή τους πολιτικούς τους φίλους. Όλα αυτά είναι καθαρός «Αυριανισμός».
Ο Γιώργος Κουρής, ως φυσική παρουσία, έφυγε. Η κληρονομιά όμως που άφησε είναι εδώ και θα παραμείνει όσο θα υπάρχει το καθεστώς της διαπλοκής της εκτελεστικής με την «4η εξουσία», με άλλα λόγια όσο θα διαιωνίζεται το υπάρχον πολιτικό σύστημα που διασφαλίζει την κυριαρχία της αστικής τάξης πάνω στο προλεταριάτο. Μόνο με μια ριζική αλλαγή του πολιτικού και κοινωνικού συστήματος μπορεί να μπει τέλος σ’ αυτό τον φαύλο κύκλο. Σε τελική ανάλυση, είναι χρέος του κινήματος να επιβάλλει αυτή την αλλαγή και να στείλει τον «Αυριανισμό» στο «χρονοντούλαπο της Ιστορίας», όπως θα έλεγε κι εκείνος που ευνόησε και ευνοήθηκε από την «Αυριανή» και τους Κουρήδες όσο κανείς άλλος.
[1] Άρη Παπάνθιμου: «Αυριανισμός: Το σημερινό πρόσωπο του φασισμού», Αθήνα 1989, εκδόσεις «Θεμέλιο».
[2] Ριζοσπάστης, 20 Γενάρη 1995.
[3] Άρη Παπάνθιμου: «Αυριανισμός: Το σημερινό πρόσωπο του φασισμού», Αθήνα 1989, εκδόσεις «Θεμέλιο».
