Εργατικός Αγώνας

Οι ευρωεκλογές και το αίτημα της αποδέσμευσης

Γράφει ο Γεράσιμος Αραβανής.

Οι εκλογές είναι μία σημαντική στιγμή της ταξικής πάλης για πολλούς και γενικά γνωστούς λόγους. Δεν οδηγούν βέβαια στο σοσιαλισμό, αυτό δεν γίνεται μέσω των εκλογών αλλά μέσω της σύγκρουσης και της νίκης επί της αστικής τάξης. Μόνο όμως όταν η εκλογική αναμέτρηση δίνεται με ορθό και ολοκληρωμένο τρόπο, ολοκληρωμένη ζύμωση για τα προβλήματα, τις αιτίες και την προοπτική λύσης τους, με ορθή τακτική και κυρίως όταν δίνεται στο λαό ένας συγκεκριμένος και πειστικός στόχος για να αγωνιστεί και να απαλλαγεί από τα δεινά και τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει. Μόνο τότε ο λαός ενδιαφέρεται και δραστηριοποιείται, συνειδητοποιεί την κατάσταση και ψηφίζει. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις η αποτυχία στις εκλογές ή στην καλύτερη περίπτωση η στασιμότητα θα είναι το αποτέλεσμα.

Το ίδιο φυσικά συμβαίνει και στις ευρωεκλογές. Η γνώση γύρω από το ρόλο και τον χαρακτήρα της ΕΕ και τις επιπτώσεις της πολιτικής της και ο δρόμος για την απαλλαγή του λαού από τα προβλήματα μπορεί να πείσει τους εργαζόμενους και να δώσει αποτελέσματα.

Θα κάνουμε ορισμένα σχόλια πάνω στη διακήρυξη που έδωσε στη δημοσιότητα το ΚΚΕ για το λόγο ότι ιστορικά υπήρξε ο στυλοβάτης του αντιΕΟΚ κινήματος στη συνέχεια του αγώνα εναντίον της συνθήκης του Μάαστριχτ και της ένταξης της χώρας στην ευρωζώνη.

Στην πρώτη κιόλας σελίδα της διακήρυξης το σύνθημα που απηχεί και το περιεχόμενό που θα δώσει στην εκλογική αναμέτρηση ΚΚΕ είναι: «Δυνατό ναι στο ΚΚΕ – ΟΧΙ στην Ευρωπαϊκή Ένωση του κεφαλαίου- ΝΑΙ στην Ελλάδα και την Ευρώπη του σοσιαλισμού». Ζητά την ψήφο του λαού διότι είναι αναγκαία και μοναδική προοπτική η ενίσχυση του, χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση.

Με δυο λόγια να πει ο λαός ένα γενικό «ΟΧΙ» στην ΕΕ του κεφαλαίου, κάτι που μπορεί να ζητηθεί στο μέλλον ή και δύο έως τρεις δεκαετίες πριν, χωρίς κάποιο στόχο στον αγώνα και στην ψήφο εναντίον της πού να συναρτάται με τις σημερινές συνθήκες και βέβαια ολοκληρώνεται με την Ελλάδα και την Ευρώπη του σοσιαλισμού.

Δεν γίνεται αναφορά στο ρόλο που θα παίξει η αμφισβήτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο αγώνας εναντίον της και ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες και στα προβλήματα που η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει και που πρέπει να αξιοποιηθούν για να πλησιάσει η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση προς το σοσιαλισμό.

Καλείται ο εργαζόμενος λαός να ψηφίσει γενικά εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης του κεφαλαίου και για την Ελλάδα του σοσιαλισμού χωρίς κάτι περισσότερο άμεσο και χειροπιαστό. Είναι ένα ερωτηματικό αν με αυτές τις προϋποθέσεις μπορούν να πειστούν ευρύτερα οι εργαζόμενοι.

Στη διακήρυξη γίνεται εκτενής αναφορά στα προβλήματα των εργαζομένων σε κάθε κλάδο, στα προβλήματα των αγροτών, των ΕΒΕ, των εργατών, των γυναικών και της νεολαίας, στο μεγάλο πρόβλημα της ανεργίας κ.λπ. Γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι μεγαλώνει η απόκλιση μεταξύ των χωρών και οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες εντός της ίδιας χώρας. Πρόκειται για ορθές διαπιστώσεις.

Η μόνη προοπτική των αγώνων και της ψήφου, κατά την διακήρυξη, είναι η αντεπίθεση για αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να πάρει ο λαός τα κλειδιά της οικονομίας και της εξουσίας στα χέρια του και σε άλλο σημείο της διακήρυξης να συνδέσει το κίνημα την πάλη για την αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την πάλη για να ανατραπεί η εξουσία του κεφαλαίου, για την κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και τον κεντρικό σχεδιασμό, για εργατική συμμετοχή στα όργανα εξουσίας. Αυτός είναι ο μοναδικός στόχος που τίθεται. Είναι αλήθεια ότι πιο δειλά σε σχέση με παλαιότερες αναφορές, αλλά με μεγάλη σαφήνεια τίθεται ότι ο αγώνας για την αποδέσμευση συμπίπτει με την ανατροπή του καπιταλισμού και την εργατική εξουσία. Μέχρι τότε ο ελληνικός λαός και οι λαοί γενικότερα πρέπει να υπομένουν στο μαντρί της ΕΕ όλη αυτή την αντιλαϊκή πολιτική που επιβάλλεται στον ελληνικό λαό και τους λαούς της Ευρώπης. Πραγματικά προοδευτικό είναι, κατά τη διακήρυξη, η πάλη για την αποδέσμευση με ανατροπή της εξουσίας του καπιταλισμού. Κάθε άλλη πιθανότητα αποδέσμευσης της Ελλάδας και άλλων χωρών από την Ευρωπαϊκή Ένωση με οποιουσδήποτε όρους δεν είναι τίποτα περισσότερο από καπιταλιστική Ελλάδα της δραχμής, απλή αλλαγή νομίσματος.

Ας δούμε αυτό το επιχείρημα.

Υπάρχει οπωσδήποτε πιθανότητα η αντιπαράθεση συμφερόντων μεταξύ τμημάτων της αστικής τάξης μιας χώρας να την οδηγήσουν εκτός ΕΕ. Σε χώρες που το εργατικό κίνημα είναι ανίσχυρο τα διαφορετικά συμφέροντα μερίδων της αστικής τάξης θα διαμορφώνουν τις εξελίξεις. Δεν θα είναι όμως και σε αυτή την περίπτωση με ομαλό τρόπο, μία απλή αλλαγή νομίσματος. Η αντίληψη αυτή είναι εντελώς απλοϊκή. Ας πάρουμε ως παράδειγμα τη Μεγάλη Βρετανία που το εργατικό κίνημα είναι πολύ ανίσχυρο. Η υπερίσχυση του ΟΧΙ στο βρετανικό δημοψήφισμα έχει δημιουργήσει πολύ μεγάλα προβλήματα κάθε είδους σε αυτή τη χώρα και ακόμη δεν είδαμε το τέλος και επιπλέον σε μία εποχή που η ΕΕ μαστίζεται από τεράστια προβλήματα, έντονη δυσαρέσκεια, αντίθεση πολύ μεγάλων τμημάτων των λαών, άνοδος της ακροδεξιάς, αδυναμία να βγει από την οικονομική κρίση. Κάθε ρήγμα στην ΕΕ στις συνθήκες αυτές μπορεί να πυροδοτήσει μεγάλες ανατροπές. Ιδιαίτερα σε χώρες που το εργατικό κίνημα είναι πιο ισχυρό και μπορεί να δράσει με αποτελεσματικό τρόπο είναι δυνατόν να δρομολογηθούν ανατρεπτικές εξελίξεις.

Όταν οι αντιΕΕ δυνάμεις της κομμουνιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς διεκδικούν την αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επιδιώκουν φυσικά αυτή να γίνει με τους όρους της αστικής τάξης, αλλά κάτω από την πάλη των εργαζομένων. Το να χρεώνει η διακήρυξη ότι η επιδίωξη των δυνάμεων αυτών είναι η καπιταλιστική Ελλάδα της δραχμής και όχι ο σοσιαλισμός είναι εντελώς απαράδεκτο. Η αντίληψη αυτή εντάσσεται στην προσπάθεια να ταυτιστούν οι πάντες αριστεροί, δεξιοί και κεντρώοι ότι υπηρετούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το κεφάλαιο και η μόνη πραγματική φιλολαϊκή δύναμη είναι το ΚΚΕ, ευελπιστώντας ότι θα μείνει ο χώρος της αμφισβήτησης του καπιταλισμού στο ΚΚΕ και κατά αυτόν τον τρόπο θα έχει λύσει το πρόβλημα της επικράτησης του. Αυταπατάται.

Οι αρνητικές επιπτώσεις αυτής της πολιτικής είναι τεράστιες και οδήγησαν σε απαράδεκτες αποφάσεις. Αρκεί να θυμηθεί κανείς το δημοψήφισμα του 2015 στην Ελλάδα και τη θέση του κόμματος ότι το ΝΑΙ στο δημοψήφισμα ή το ΟΧΙ είναι αδιάφορο για το λαό και αυτό ο λαός κλήθηκε να το εκδηλώσει με ανάλογους τρόπους. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Αντίστοιχα το δημοψήφισμα στη μεγάλη Βρετανία. Αν το 2015 όλες οι αντιΕΕ δυνάμεις ενίσχυαν αποφασιστικά το ΟΧΙ και αυτό ήταν σημαντικά μεγαλύτερο από 61% και αν παράλληλα διαμόρφωναν, ως όφειλαν, εγκαίρως το μέτωπο της υπεράσπισης του κινητοποιώντας το λαό εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ και του ξεπουλήματος της λαϊκής ψήφου η κατάσταση θα ήταν πολύ διαφορετική. Όλα αυτά όμως τα ακύρωσε η θέση για αποδέσμευση από την ΕΕ με εργατική εξουσία.

Την περίοδο των μνημονίων δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για ένα ισχυρό κίνημα εναντίον της ΕΕ που θα διεκδικούσε την αποδέσμευση της χώρας και θα δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην αστική τάξη της χώρας. Ήταν δυνατόν να πυροδοτηθούν βαθιές εξελίξεις, να ριζοσπαστικοποιηθούν ευρύτερα τμήματα εργαζομένων. Η λογική της αποδέσμευσης με εργατική εξουσία οδήγησε σε υποβάθμιση της ζύμωσης εναντίον της ΕΕ και έθεσε στο περιθώριο το αίτημα της αποδέσμευσης με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ουσιαστική και στοχευμένη δράση.   Έτσι και παρά την πλατιά κινητοποίηση του λαού η ΕΕ και η αστική τάξη της χώρας μπόρεσαν να επιβάλουν τα μνημόνια που κράτησαν εννέα ολόκληρα χρόνια και ουσιαστικά για αρκετές δεκαετίες ακόμη, να βάλουν τη χώρα στη θερμοκοιτίδα εμποδίζοντας μεν την ανοιχτή χρεοκοπία της με δάνεια όμως που οδήγησαν στην ισοπέδωση της οικονομίας και του λαού, το δημόσιο χρέος στο 180% του ΑΕΠ και τα δεσμά για το λαό πολλές δεκαετίες ακόμη. Την περίοδο εκείνη η απόρριψη της ΕΕ από ευρύτατα λαϊκά στρώματα πήρε ακόμη και πλειοψηφικές διαστάσεις, σήμερα ζούμε την υποχώρηση αυτών των διαθέσεων και το λαϊκό κίνημα στην χειρότερη περίοδο της ιστορίας του. Οι ευκαιρίες δεν πρόκειται να έρχονται κάθε μέρα και η ευκαιρία που έδινε η κρίση και η πολιτική του κεφαλαίου σπαταλήθηκε ως αποτέλεσμα των λανθασμένων θέσεων γενικότερα και της πολιτικής απέναντι στην ΕΕ.

Το ΚΚΕ μεταθέτει το πρόβλημα της αποδέσμευσης από την ΕΕ όπως και άλλα σημαντικά ζητήματα στο σοσιαλισμό, μετά την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη. Στόχοι που έπρεπε να τίθενται και να ζυμώνονται στους καθημερινούς αγώνες, να αποκτούν σημαντικά ερείσματα στο λαό παραμερίζονται. Δύο δεκαετίες τώρα το θέμα της δράσης εναντίον της ΕΕ και της διεκδίκησης της αποδέσμευσης της χώρας έχει εκτοπιστεί από το συνδικαλιστικό και γενικότερα από το μαζικό κίνημα και την πολιτική αντιπαράθεση. Ακόμη όμως και αν οι προϋποθέσεις για την αποδέσμευση δημιουργηθούν τότε, στην εξουσία, δηλαδή της εργατικής τάξης, η καθημερινή δράση με αυτούς τους στόχους είναι εντελώς αναγκαία, γιατί χωρίς αυτή ισχυρό και σε κατεύθυνση σύγκρουσης με το κεφάλαιο εργατικό κίνημα δεν μπορεί να διαμορφωθεί.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν όλοι οι μεγάλοι πολιτικοί στόχοι μετατίθεται στο σοσιαλισμό, ενώ η λύση τους δεν προϋποθέτει απαραιτήτως την ανατροπή της αστικής εξουσίας, με ποια τακτική και ποιο πλαίσιο δράσης θα γίνει η κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη και ποιες πιθανότητες υπάρχουν για αυτό;

Ασφαλώς μία πιθανότητα να διαμορφωθούν τέτοιες συνθήκες ώστε να ανατραπεί η εξουσία του κεφαλαίου και ύστερα να λυθούν τέτοιου είδους προβλήματα δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά η πιθανότητα αυτή φαίνεται να είναι μηδαμινή και οι υποστηρικτές της μεταξύ των μαρξιστών σήμερα είναι ελάχιστοι.

Η κρίση της αστικής τάξης και η επαναστατική κατάσταση παρότι είναι αντικειμενικό γεγονός και έξω από τη θέληση των ανθρώπων, αντικειμενικοί παράγοντες τη δημιουργούν, σε κάποια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή έρχεται ως αποτέλεσμα σε σημαντικό βαθμό της δράσης των ανθρώπων, των τάξεων και των στρωμάτων της κοινωνίας όλο το προηγούμενο διάστημα. Δεν διαμορφώνεται η επαναστατική κατάσταση εντελώς ανεξάρτητα από τη δράση των ανθρώπων. Κατά συνέπεια οι προϋποθέσεις και η ίδια η επανάσταση δημιουργούνται και ως αποτέλεσμα της καθημερινής δράσης της εργατικής τάξης και της πρωτοπορίας της. Δεν φτάνουν οι συνδικαλιστικοί αγώνες και η διατύπωση αιτημάτων, όσο πλήρη και αν είναι αυτά. Δεν φτάνει η απλή πολιτική ζύμωση ακόμη και αν ζυμώνεται η ανάγκη του σοσιαλισμού. Είναι αναγκαίος ο ιδεολογικός αγώνας ενάντια στην αστική ιδεολογία, η δράση με ολοκληρωμένο περιεχόμενο που αγκαλιάζει και κινητοποιεί μεγάλα τμήματα των εργαζομένων που πείθονται από την πείρα που αποκτούν.

Απαιτούνται όμως και μεγάλοι πολιτικοί στόχοι που η διεκδίκηση τους κάνει ολοφάνερα στα μάτια των εργαζομένων τα όρια της καπιταλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας και της αδυναμίας της να δώσει πραγματικές λύσεις, υπογραμμίζει ότι η ικανοποίηση των αναγκών των ανθρώπων κάνει αναγκαίο το ξεπέρασμα του καπιταλισμού. Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων οι συνθήκες έφεραν στην πρώτη γραμμή αιτήματα- στόχους πάλης όπως την παύση πληρωμών και τη μονομερή διαγραφή του δημόσιου χρέους της χώρας, την εθνικοποίηση των τραπεζών και άλλων μονοπωλιακών επιχειρήσεων, την ανάγκη μεγάλων φιλολαϊκών μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς, που όμως είναι εντελώς απαράδεκτες από την αστική τάξη, έθεσε στην πρώτη γραμμή την αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδάλλως απαλλαγή από τη λιτότητα και την επιτήρηση δεν πρόκειται να υπάρξει. Αποδείχθηκε ότι το πλαίσιο αυτών των στόχων συναντούσε την επιδοκιμασία της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας, κινητοποιούσε ευρύτατα και διαμόρφωνε ισχυρό λαϊκό ρεύμα.

Στον αντίποδα προτάθηκαν άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις και γενική πολιτική ζύμωση με αναφορές στο σοσιαλισμό. Η τακτική αυτή όμως δεν συγκινούσε και δεν μπόρεσε να κινητοποιήσει τους εργαζόμενους και τα αποτελέσματα είναι πλέον γνωστά. Η εμμονή σε μία τέτοια τακτική που μεταθέτει τη λύση όλων των σημαντικών προβλημάτων στο σοσιαλισμό, και παράλληλα συντήρηση των δυνάμεων σήμερα και αναμονή της επαναστατικής κατάστασης δεν οδηγεί σε ισχυρό εργατικό κίνημα ούτε σε ικανό και αποτελεσματικό κόμμα, απεναντίας επέτρεψε, όχι θεωρούμε ηθελημένα, στην αστική τάξη να διαχειρίζεται ευκολότερα τα σοβαρά προβλήματά της.

Ο αγώνας εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αίτημα την αποδέσμευση της χώρας από αυτήν μπορεί να αποδειχθεί εκείνος ο κρίκος που θα δώσει ώθηση στους αγώνες και θα διαμορφώσει σημαντικές εξελίξεις και νέα δεδομένα στην πάλη των εργαζομένων και γι’ αυτό πρέπει να διαπερνά ολόκληρη την προεκλογική δράση.

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας