Εργατικός Αγώνας

H πανδημία και η χρεοκοπία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Του Γεράσιμου Αραβανή.

H επιχειρηματολογία του αστικού πολιτικού κόσμου σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το χαρακτήρα και τις δυνατότητες που δίνει στους ευρωπαϊκούς λαούς μαζί και τον ελληνικό λαό έχουν διαψευσθεί πολλές φορές στο παρελθόν. Τα επιχειρήματα προκειμένου να πειστεί ο ελληνικός λαός ότι το συμφέρον του βρίσκεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως ακούστηκαν κατά την περίοδο της ένταξης της χώρας το 1980 και τα επόμενα χρόνια, ότι «η χώρα θα συμμετάσχει σε μία κοινότητα ισότιμων εθνών με 300 εκατομμύρια καταναλωτές, τότε, που θα διασφαλίσει την άνθηση της γεωργίας και της βιομηχανίας μας, θα εγγυηθεί την ειρήνη και τα σύνορα της χώρας, θα οδηγήσει εν τέλει στη μεγάλη ανάπτυξη και στο club των πιο ανεπτυγμένων χωρών» διαψεύστηκαν παταγωδώς.

 Οι αρνητικές επιπτώσεις από την ένταξη ήταν τεράστιες. Η προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας στον ευρωενωσιακό καταμερισμό εργασίας οδήγησε σε μεγάλη μείωση της βιομηχανίας, σε  καταστροφή ολόκληρων βιομηχανικών κλάδων, σε μεγάλη συρρίκνωση μέχρι και περιθωριοποίηση της αγροτικής παραγωγής. Μειώθηκαν οι εξαγωγές, εκτινάχθηκαν οι εισαγωγές, τα εμπορικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος, ο δανεισμός κράτους και νοικοκυριών πήρε πρωτοφανείς διαστάσεις. Η διασφάλιση των συνόρων της χώρας υπήρξε το πιο σύντομο ανέκδοτο, η ένταση των ανταγωνισμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας υπό την  ανοχή και υπόθαλψη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδήγησε σε μεγάλη κούρσα εξοπλισμών και πολύ μεγάλη οικονομική αιμορραγία.

«Είκοσι χρόνια μετά την ένταξη στην ΟΝΕ η ελληνική οικονομία είναι πλέον μία οικονομία υπηρεσιών με μικρή συμμετοχή της βιομηχανίας και ακόμη πιο μικρή της γεωργίας» σημειώνει ο αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο “Βήμα της Κυριακής” 12/4.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση το 2008 χτύπησε την Ελλάδα με ιδιαίτερα μεγάλη ένταση και τα εννιά έτη των μνημονίων την ισοπέδωσαν. Οι ευρωενωσιακοί θεσμοί και η τρόικα σε συνεργασία με την εγχώρια οικονομική ολιγαρχία και τους πολιτικούς εκπροσώπους της «διασωλήνωσαν» τη χώρα. Της χορηγούσαν δάνεια ώστε να μη χρεοκοπήσει ανοιχτά με αποτέλεσμα τη μείωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος κατά  25% τουλάχιστον. Εκτίναξαν την ανεργία σε πρωτοφανή επίπεδα. Η φτώχεια έπληξε τους μισούς Έλληνες και το χρέος, στο όνομα του οποίου επιβλήθηκαν τα μνημόνια, έφτασε από 125% στο 190% στις μέρες μας. Το χειρότερο από όλα είναι η πρωτοφανής εξάρτηση της χώρας και η ολοκληρωτική παράδοση της στον ευρωενωσιακό και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Στα μάτια του λαού η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκαλύφθηκε. Όλοι συνειδητοποίησαν ποια είναι τα οφέλη από τη συμμετοχή της χώρας, εκτός φυσικά από όσους ωφελήθηκαν από αυτήν και αυτοί είναι μια μικρή μειοψηφία.

Η πανδημία του κορωνοϊού έδειξε ολοκληρωτικά το πραγματικό πρόσωπο της στους λαούς και στις βαριά πληττόμενες χώρες, έδειξε τις τεράστιες ανεπάρκειες της και το πιο ωμό της πρόσωπο.

Αποδείχθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ήταν και δεν είναι φυσικά ενιαία, δεν απαρτίζεται από ισότιμες χώρες. Πάντα το ισχυρό ιμπεριαλιστικό κέντρο της, οι πιο ανεπτυγμένες χώρες του ευρωπαϊκού «βορρά» κυριαρχούσαν και εκμεταλλευόταν τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του «νότου».

Ποτέ δεν αντιμετώπισαν οι χώρες της ενιαία τα προβλήματα, όπως το προσφυγικό. Αντίθετα η Γερμανία και η σύμμαχοί της μετέτρεψαν τις χώρες του νότου σε αποθήκες ψυχών και φόρτωσαν στους λαούς τους τεράστια προβλήματα.

Δεν αντιμετώπισαν ενιαία την πανδημία. Αντίθετα επιδίωξαν να προφυλαχτούν οι ίδιες, έστω κι αν πολλές χώρες μετατράπηκαν σε ένα απέραντο νεκροταφείο.  Ακόμη και η επιλογή της καραντίνας δεν ήταν τόσο γενικευμένη όσο ισχυρίζονται. Μόνο 17 στις 31 χώρες την εφάρμοσαν ως ένα βαθμό.

Κύριο μέλημα πάντα των ηγετικών δυνάμεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν η προστασία των τραπεζών και γενικότερα του πολυεθνικού κεφαλαίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενιαία στην επιβολή της λιτότητας, στη μεταφορά των βαρών στον εργαζόμενο λαό, είναι ενιαία στις ιδιωτικοποιήσεις, ενιαία στην απαίτηση να μειωθούν από το 2011 ως το 2018 63 φορές οι δαπάνες των  κρατών-μελών για την υγεία, για να θυμηθούμε και το τεράστιο πρόβλημα των ημερών μας.

Είναι ενιαία, σε τελική ανάλυση, στην υποστήριξη των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων εναντίον πλήθους χωρών, της Γιουγκοσλαβίας. της Λιβύης, του Ιράκ, του Αφγανιστάν της Συρίας κ.ά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων. Καμία σύγκλιση όλα αυτά τα χρόνια δεν έγινε, η απόκλιση μεγαλώνει. Ο ιμπεριαλιστικός πυρήνας του ευρωπαϊκού «Βορρά» που κυριαρχεί και επιβάλλει τα συμφέροντά του από τη μία μεριά. Κι από την άλλη ο «Νότος» των εκμεταλλευόμενων λαών και χωρών και η Γαλλία που πάντα συντάσσονταν με τη Γερμανία σε ρόλο φυσικά υποδεέστερο, αφού πρώτα φρόντιζε να διακηρύξει κάτι διαφορετικό για να κερδίσει τη συμπάθειά του «νότου». Στόχος της είναι να διατηρηθεί ως ισχυρή δύναμη στο πλευρό και με την ανοχή και τη στήριξη της Γερμανίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι η Ευρώπη της αλληλεγγύης, το απάνεμο λιμάνι όπως προπαγάνδιζε η αστική ελίτ της χώρας μας, αλλά αυτή του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Ούτε ένα φορτίο μάσκες για τους Ιταλούς που πέθαναν κατά χιλιάδες καθημερινά από τον κορονοϊό δεν έφτασε έγκαιρα στη χώρα αυτή από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: η Γαλλία και η Γερμανία είχαν απαγορεύσει τις εξαγωγές, ενώ οι Γερμανοί έφτασαν στο σημείο να κατασχέσουν στο Βερολίνο βοήθεια που προοριζόταν για το νοσοκομείο του Μπέργκαμο. Τα αεροπλάνα με τα ιατρικά εφόδια έφταναν στην Ιταλία από το Πεκίνο, τα αεροπλάνα με τους γιατρούς, τους ειδικούς και τον απαραίτητο εξοπλισμό από τη Μόσχα. Η Κούβα ανταποκρίθηκε στέλνοντας γιατρούς και η Βενεζουέλα έδωσε τη βοήθεια που μπορούσε. Οι χώρες του κατά τα άλλα «άξονα του κακού».

Η συμπεριφορά αυτή σημάδεψε βαθιά τους Ιταλούς. Ο πρέσβης της Ιταλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατάγγειλε στις 10 Μάρτη ότι η Ιταλία ζήτησε «την ενεργοποίηση του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και καμιά χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ανταποκρίθηκε, παρά μόνο η Κίνα».

Η Κομισιόν θορυβήθηκε από την εξέλιξη αυτή και κυκλοφόρησε μηνύματα στα κοινωνικά δίκτυα ότι η Γαλλία και η Γερμανία έστειλαν στην Ιταλία περισσότερες μάσκες από την Κίνα, μόνο που ήταν κατόπιν εορτής. Σε άλλο μήνυμα της δείχνει τη Γερμανία να υποδέχεται ασθενείς από τη βόρεια Ιταλία, μόνο που “ξέχασε” να αναφέρει ότι αυτοί ήταν μόνο 47.

Τα οικονομικά μέτρα που αποφάσισε ομόφωνα το Eurogroup ήταν πράγματι αποκαλυπτικά. Είναι στη βάση των θέσεων της Γερμανίας και των συμμάχων της, ενώ ενδεικτική είναι και η στάση των 9  ηγετών των χωρών του «Νότου», μεταξύ αυτών και του Έλληνα πρωθυπουργού, που έληξαν με ένα σφύριγμα του «αντάρτικο». Η έκδοση του κορονοομόλογου έφυγε εντελώς από τις διεκδικήσεις και η όποια ελπίδα για αμοιβαία αντιμετώπιση του χρέους πήρε τέλος. «Κάθε χώρα το χρέος της θα το αντιμετωπίσει μόνη της», αυτό ήταν το μήνυμα. Το Eurogroup ενέκρινε 540 δις ευρώ για το σύνολο των χωρών, όταν η Γερμανία χρηματοδότησε την οικονομία της με 1,2 τρις. Τόση “αλληλεγγύη”. Εξ αυτών τα 240 δις πού προέρχονται από τον ESM και κατευθύνονται στην ενίσχυση των υγειονομικών συστημάτων μπορεί να μην συνοδεύονται από μνημόνιο, θα τεθούν όμως όροι προσαρμογής των χωρών μετά το τέλος της κρίσης. Στις επιχειρήσεις κατευθύνεται το πολύ μεγάλο μέρος των υπολοίπων χρημάτων και πολύ λιγότερα στα εκατομμύρια των εργαζομένων.

Η οικονομική κρίση θα είναι βαθιά τουλάχιστον για το 2020, η οικονομική ανάκαμψη απαιτεί μεγάλα κονδύλια για τις αντίστοιχες παρεμβάσεις και η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και των οικονομιών παγκόσμια μετά την κρίση του 2008 είναι ιδιαίτερα προβληματική. Ήδη 80 χώρες χτύπησαν την πόρτα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης και θα ακολουθήσουν κι άλλες και κατ’ αυτόν τον τρόπο τα χρέη των χωρών θα εκτοξευτούν.

Η επόμενη μέρα της κρίσης με τα τεράστια προβλήματα απαιτεί πολλούς πόρους. Είναι η επιβίωση των εργαζομένων ώσπου να ανοίξουν οι δουλειές, η στήριξη των συνταξιούχων, η χρηματοδότηση των μικροεπιχειρήσεων για να μην κλείσουν οριστικά, να ενισχυθούν οι άνεργοι και να αντιμετωπιστεί η ανεργία. Να σταθεί στα πόδια του το δημόσιο σύστημα υγείας και να ενισχυθεί ουσιαστικά, να αυξηθούν τα κρεβάτια στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και να δημιουργηθεί επιτέλους πραγματική Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, να βελτιωθούν οι αποδοχές των εργαζομένων στο δημόσιο σύστημα υγείας, αυτοί που ηρωοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της επιδημίας και το πιθανότερο είναι να ξεχαστούν την επόμενη μέρα. Να στηθεί στα πόδια του το εκπαιδευτικό σύστημα και να ενισχυθούν οι δήμοι ώστε να αντιμετωπιστούν οι πολύ μεγάλες ανάγκες τους. 

Η χρηματοδότηση αυτών των αναγκών σημαίνει δανεισμό και ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, πράγμα που είναι εντελώς αντίθετο με τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με τις δεσμεύσεις που άφησαν στη χώρα μας τα μνημόνια. Τα κράτη έχουν δύο δρόμους μπροστά τους: είτε θα   αγνοήσουν τις πραγματικές ανάγκες του λαού τους και θα αυξηθεί κατακόρυφα η λιτότητα, η φτώχεια και η υποβάθμιση, είτε η κυβέρνηση δεν θα εφαρμόσει τις δεσμεύσεις της αυτές. Σε κάθε περίπτωση η μεγάλη διόγκωση του χρέους είναι δεδομένη: το Δημόσιο Χρέος της χώρας ξεπερνά ήδη το 190% του ΑΕΠ  και πλησιάζει το 200% και το αίτημα της παύσης πληρωμών και της διαγραφής του αποκτά νέα δυναμική. 

Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο άλλο ένα τεράστιο πρόβλημα. Ο τουρισμός που συνεισφέρει το 30% του ΑΕΠ της χώρας θα δεχτεί πολύ μεγάλο πλήγμα. Ήδη οι αρμόδιοι φορείς κάνουν λόγο για μείωση της συνεισφοράς στον κρατικό προϋπολογισμό κατά 19 ως 20 δισεκατομμύρια ευρώ μαζί με τις συναφείς δραστηριότητες. Οι επιπτώσεις είναι μεγάλες. Η εγκληματική πολιτική της εναρμόνισης της οικονομίας της χώρας στον καταμερισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης από όλες τις κυβερνήσεις από την ένταξη και ύστερα οδήγησε στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και αυτό δείχνει αυτή τη στιγμή τις τεράστιες συνέπειες του. Θα φανεί ότι η πολιτική που συρρικνώνει την πρωτογενή και τη δευτερογενή παραγωγή και αναδεικνύει όλο και περισσότερο τις υπηρεσίες και τον τουρισμό ως μονόδρομο είναι καταστροφική. Η χώρα δεν μπορεί να συνεχίσει σε αυτό το δρόμο. Απαιτείται άμεσα πολιτική βιομηχανικής ανάπτυξης και ανάπτυξης της γεωργίας ανάλογα με τις ανάγκες της χώρας και με τις δυνατότητες της και φυσικά σύγκρουση με όσους και με όσα την παρεμποδίζουν. Αυτό σημαίνει απειθαρχία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις συνθήκες και τις αποφάσεις που τη διέπουν.

Αρκετοί στη χώρα μας απολογητές του «ανήκομεν εις την δύση», προκειμένου να δικαιολογήσουν αυτή τη συμπεριφορά της Γερμανίας και των συμμάχων της που καθορίζουν την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισχυρίζονται ότι η γερμανική ηγεσία ασκεί μυωπική πολιτική, αφού υποσκάπτοντας την ανάπτυξη και την ευημερία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτει σε κίνδυνο την ίδια την ενότητα της και σε τελική ανάλυση υπονομεύει την ισχύ της ίδιας της χώρας. Με αυτή όμως την πολιτική η Γερμανία τις τελευταίες δεκαετίες εκτόξευσε την ισχύ της και κυριάρχησε στην Ευρώπη. Δεν ενδιαφέρεται για χώρες ευημερούσες. Αντίθετα θέλει χώρες υποταγμένες, χρεωμένες και εξαρτημένες και κατά συνέπεια εύκολα ελεγχόμενες από το ιμπεριαλιστικό κέντρο. Αυτή είναι η πολιτική της και δεν είναι καθόλου λανθασμένη. Αντίθετα είναι ακριβώς η πολιτική που απαιτεί η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μονοπωλίων της και γενικότερα εξυπηρετεί τις επιδιώξεις της.

Κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενιαία μόνο ως προς την οικονομία και μένουν εκτός πολλοί άλλοι τομείς, όπως είναι και τα υγειονομικά συστήματα. «Ενώ αν είχε ενοποιηθεί πολιτικά», ισχυρίζονται, «τότε θα λειτουργούσε πιο δημοκρατικά και ισότιμα και η Γερμανία θα συμπεριφερόταν με διαφορετικό τρόπο». Η αντίληψη αυτή αγνοεί ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ πολυεθνικών μονοπωλίων και μεταξύ χωρών είναι κύριο χαρακτηριστικό του καπιταλισμού: ο πιο ισχυρός κυριαρχεί και επιβάλλει τα συμφέροντά του. Ακριβώς για αυτό η Γερμανία επέλεξε και επιλέγει μία Ευρωπαϊκή Ένωση όπως αυτή που υπάρχει σήμερα.

***

Η πανδημία και ό,τι θα επακολουθήσει προβλημάτισε και θα προβληματίσει βαθιά τους λαούς των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μεγάλη δυσαρέσκεια των λαών και οι αντιθέσεις στην ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχουν καταγραφεί σε πολλές περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, τα αντίΕΕ αισθήματα του ελληνικού λαού με τις νωπές μνήμες της δεκαετίας των μνημονίων γνωρίζουν νέα έξαρση. Πρόσφατη δημοσιευμένη δημοσκόπηση στην Ιταλία καταγράφει επτά στους δέκα Ιταλούς να θεωρούν μειονέκτημα το να ανήκει η χώρα τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εννιά στους δέκα να δηλώνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έδειξε καμία αλληλεγγύη στη χώρα τους. Παρόμοιες είναι οι λαϊκές διαθέσεις σε όλες τις χώρες. 

H αγωνία των κυρίαρχων μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη τους.

Αυτό προϋποθέτει ότι η δυσαρέσκεια θα πάρει δρόμο αγωνιστικό, θα αποκρουστεί ο εθνικισμός και ο ρατσισμός και το αντιδραστικό ρεύμα που αναπτύσσεται στις δυτικές κοινωνίες, θα δυναμώσει ο αγώνας για την αποδέσμευση της Ελλάδας και τη διάλυση του ευρωενωσιακού οικοδομήματος κάτω από τη συντονισμένη πάλη των λαών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ιμπεριαλιστική ένωση που καθορίζει την πορεία και την προοπτική του λαού και της χώρας μας και η υπονόμευση της από την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα μπορεί να πάρει ριζοσπαστικό αντικαπιταλιστικό δρόμο και να  θέσει την ανάγκη αλλαγής πορείας της χώρας. Δεν μπορεί ν’ αποτελεί στόχο της εργατικής τάξης και των λαών μια καπιταλιστική ΕΕ με άλλη μορφή, ούτε μια καπιταλιστική Ελλάδα εκτός ΕΕ, όσο και αν αυτό μπορεί ν’ αποδειχτεί θετικός παράγοντας στον αγώνα των εργαζομένων. Το πρόβλημα δεν είναι απλά η μορφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίθετα είναι η καπιταλιστική ουσία της, ο ίδιος ο καπιταλισμός στο σημερινό στάδιο ανάπτυξης του που γεννά τις πανδημίες και εκατόμβες νεκρών, τα διαλυμένα υγειονομικά συστήματα, τις κρίσεις και τους πολέμους, τα δισεκατομμύρια των φτωχών και των πεινασμένων. Με αυτή την έννοια τίθεται σε πρώτη προτεραιότητα ο αγώνας εναντίον της ΕΕ για την αποδέσμευση.

Η ρήξη και η αποδέσμευση της Ελλάδας, η κρίση και η διάλυση της ΕΕ μπορεί ν’ αποδειχτεί το προοίμιο για τεκτονικές αλλαγές στο σύγχρονο κόσμο.

                                                                                                

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας