Εν μέσω της υγειονομικής κρίσης και στην πρακτικά κλειστή Βουλή λόγω καραντίνας, η Κυβέρνηση επέλεξε μαζί με την αντιεκπαιδευτική μεταρρύθμιση να φέρει προς ψήφιση στις 5 Μαΐου το αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας».
Το κατά τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη «εργαλείο πράσινης ανάπτυξης» για τη μετα-κορονοϊό εποχή, ώστε «να είμαστε έτοιμοι να προσελκύσουμε επενδύσεις», αποτελεί ουσιαστικά ένα αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο με «περιβαλλοντική» προβιά. Ο υπουργός αγνόησε τις σφοδρές αντιρρήσεις και ενστάσεις εκατοντάδων περιβαλλοντικών οργανώσεων, παρατάξεων επιστημονικών φορέων της χώρας, συλλόγων εργαζομένων και επιστημόνων, τόσο επί του περιεχομένου του όσο και για τον περιορισμένο χρόνο που δόθηκε για διαβούλευση (κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στις 24 Απριλίου), αφού πρόκειται για ένα νομοσχέδιο με πληθώρα διατάξεων. Δεν προχώρησε σε ουσιαστική διαβούλευση παρακάμπτοντας επιδεικτικά τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς και συλλόγους (δασολόγοι, μηχανικοί περιβάλλοντος), τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τις διάφορες ενώσεις εργαζομένων (ΕΜΔΥΔΑΣ), ενώ χαρακτηριστικό αυτών των μεθοδεύσεων αποτελεί η κίνηση του Κωστή Χατζηδάκη να καταθέσει το νομοσχέδιο στην τελική μορφή του μόλις μία εβδομάδα πριν από την ψήφισή του με περίπου διπλάσια άρθρα σε σχέση με το σχέδιο που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο σε αντιδραστική κατεύθυνση το οποίο αποτελεί μια μείζονα αντιπεριβαλλοντική τομή σε σχέση με όλα τα μέχρι σήμερα ισχύοντα. Ουσιαστικά εξυπηρετεί απόλυτα τις επιδιώξεις κερδοφορίας διαφόρων μερίδων του κεφαλαίου(μεγάλων επιχειρήσεων και ομίλων στον κλάδο του τουρισμού, των κατασκευών, της βιομηχανίας, των ΑΠΕ) να αναπτύξουν ελεύθερα τις δραστηριότητές τους χωρίς προσκόμματα σε περιβαλλοντικό, χωροταξικό και πολεοδομικό επίπεδο δια μέσω της υπερεκμετάλλευσης του χώρου και των φυσικών πόρων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός πως εκπρόσωποι του κεφαλαίου όπως ο ΣΕΒ, ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ), Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) αλλά και Επιμελητήρια (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ), η ΚΕΔΕ κ.α. όχι μόνο συνηγόρησαν αλλά ωθούσαν στη διαβούλευση το Υπουργείο σε αντιδραστικότερες αλλαγές.
Αναλυτικότερα το νομοσχέδιο:
- Απλοποιεί τις διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ελέγχου με πρόσχημα, όπως δήλωσε ο υπουργός τις καθυστερήσεις της Δημόσιας Διοίκησης στην έγκριση μελετών διαφόρων αναπτυξιακών έργων και δραστηριοτήτων, τις περίφημες επενδύσεις (δες εξορύξεις υδρογανανθράκων, μεταλλευτικές δραστηριότητες, κ.α.), αποσιωπώντας την υποστελέχωση των υπηρεσιών. Επιπλέον, επεκτείνει την ισχύ των αδειοδοτήσεων από 10 σε 15 έτη, κάτι το οποίο έρχεται σε αναντιστοιχία με τις σύγχρονες επιστημονικές πρακτικές, λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχείς αλλαγές σε τεχνογνωσία κλπ. Μειώνει το χρόνο γνωμοδοτήσεων των φορέων σε σχεδιαζόμενα έργα και δραστηριότητες, τα περιεχόμενα των φακέλων κλπ. Σημαντική εξέλιξη σε αντιδραστική κατεύθυνση είναι η υποκατάσταση της Δημόσιας Διοίκησης μέσω της ανάθεσης τμήματος ή και όλης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης (αξιολόγηση ΜΠΕ, διατύπωση περιβαλλοντικών όρων) σε ιδιώτες αξιολογητές-ελεγκτές με ότι αυτό συνεπάγεται για δοσοληψίες κάτω από το τραπέζι. Απαλείφει τον έλεγχο της περιβαλλοντικής αρχής περί ιδιοκτησιακού καθεστώτος μιας υπό περιβαλλοντική έγκριση δραστηριότητας ή έργου, ανοίγοντας το δρόμο σε καταπατήσεις κλπ.
- Καταργεί την ουσία της προστασίας των περιοχών Natura 2000 και προωθεί ακόμα και μεταλλευτικές δραστηριότητες και εξορύξεις υδρογονανθράκων σε προστατευόμενες φυσικές περιοχές. Διαμορφώνει νέες χρήσεις γης ως επέκταση του αστικού χώρου, καθορίζοντας 4 κλιμακούμενες ζώνες προστασίας και δίνοντας έτσι τη δυνατότητα επιβαρυντικών έργων και δραστηριοτήτων (πχ. εξορύξεις υδρογονανθράκων), τουριστικής και εμπορευματικής αξιοποίησης αυτών, καθώς και δημιουργία υποδομών μέσα σε αυτές (δρόμων, κτιρίων κλπ.).
- Καταργεί τους κατά τόπους φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών μετατρέποντάς τους σε μονάδες του ΥΠΕΝ, χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες.
- Προωθεί την αλόγιστη επέκταση των βιομηχανικών ΑΠΕ, κυρίως των μεγάλων αιολικών πάρκων.
- Νομιμοποιεί τις αυθαίρετες κατοικίες εντός δασικών εκτάσεων (οικιστικές πυκνώσεις) και κατά περίπτωση εντός υγροτόπων και ρεμάτων για 30 χρόνια, παρόλο που το ΣτΕ ακύρωσε την εξαίρεσή τους από τους δασικούς χάρτες. Εξαιρεί από τους δασικούς χάρτες (εκτός από τους αναδασμούς) τουριστικές ή βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
- Απλοποιεί τις διαδικασίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων και δε λαμβάνει μέτρα κατά της υποβάθμισης των ρεμάτων από την ανεξέλεγκτη διάθεση αστικών και βιομηχανικών λυμάτων μέσα σε αυτά.
- Ανοίγει το δρόμο για ιδιωτικοποίηση της ΑΔΜΗΕ κ.α.
Συνοπτικά, το νομοσχέδιο κινείται σε αντιλαϊκή κατεύθυνση τόσο από άποψη υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος όσο από την σκοπιά εξυπηρέτησης καθαρά μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων στο όνομα της ανάπτυξης. Επιπλέον, σε πολλά σημεία του κρίνεται αντισυνταγματικό, διότι συγκρούεται με αποφάσεις του ΣτΕ και παραβιάζει το Ευρωπαϊκό και Διεθνές Δίκαιο μέσω των διεθνών συνθηκών που έχει υπογράψει η χώρα μας, όπως επεσήμανε ο Συνήγορος του Πολίτη. Επίσης, το νομοσχέδιο βρίθει φωτογραφικών διατάξεων που αποτελούν δωράκια προς επιχειρηματίες της ενέργειας, της βιομηχανίας και του τουρισμού, μισθούς golden-boys κλπ. Είναι επομένως χρέος όλων των επιστημονικών φορέων, οργανώσεων, συλλογικοτήτων, σωματείων, καθώς και των λαϊκών μαζών να πάρουν θέση ενάντια στο νομοσχέδιο και να συμβάλουν στην απόσυρσή του ή να το ακυρώσουν στη πράξη.
Είναι αναγκαίο ο λαός μέσα από τις μαζικές του οργανώσεις, να παλέψει ενάντια στις πολιτικές της ΕΕ, των μονοπωλίων και του μεγάλου κεφαλαίου, που αποδεικνύεται για ακόμη μια φορά πως δε γνωρίζουν από πανδημίες και υγειονομικές κρίσεις. Με τον αγώνα του να επιβάλλει έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης που θα είναι αντίθετος με τις επιταγές όσων τον ρίχνουν στη φτώχεια και καταστρέφουν τον τόπο του.
Ο Γιάννης Χολέβας είναι Μηχανικός Περιβάλλοντος-Πολιτικός Μηχανικός.
