Εργατικός Αγώνας

Κριτική πάνω στο Β΄ τεύχος των θέσεων για το 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Του Γιώργου Πετρόπουλου.

Στο δεύτερο τεύχος των θέσεων για το 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ, η ΚΕ του προσπαθεί να εκτιμήσει τις διεθνείς και τις εσωτερικές εξελίξεις, χωρίς όμως μέσα από αυτή την ανάλυση να καταλήγει σε μια σαφή πολιτική γραμμή για το κόμμα.

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κείμενο διαπιστώσεων και τίποτα παραπάνω όπου το καθήκον του ΚΚΕ προκύπτει αφαιρετικά. Τι κάνει απέναντι σε κάθε κατάσταση την οποία διαμορφώνει η αστική τάξη για τα συμφέροντά της; Αντιστέκεται και την αντιπαλεύει. Αυτό όμως δεν συνιστά κομμουνιστική πολιτική αλλά μια αντικειμενική πραγματικότητα που προκύπτει εντελώς αυθόρμητα για κάθε άτομο και φορέα που αισθάνεται να θίγονται τα συμφέροντα του και τα συμφέροντα που υπηρετεί.

Με δυο λόγια, το ΚΚΕ έχει περιοριστεί σήμερα, είτε από αδυναμία είτε από πρόθεση, είτε κι από τα δύο να καταγγέλλει τον καπιταλισμό και τον διεθνή ιμπεριαλισμό και να προσπαθεί να αποδείξει πόσο κακό και επιζήμιο σύστημα είναι για την εργατική τάξη και τους εργαζόμενους. Οι Θέσεις της ΚΕ για το 21ο Συνέδριο κυριαρχούνται απόλυτα από αυτή την λογική. Μόνο που αυτό δεν είναι Μαρξισμός- Λενινισμός. Μια τέτοια ανάλυση μπορεί να την βρει κανείς σε διάφορες εκδοχές: από την έντιμη αστική κριτική στο σύστημα ως την κριτική σε αυτό από τις διάφορες εκδοχές της σοσιαλδημοκρατίας, του αναρχικού χώρου και των διαφόρων ομάδων της Αριστεράς. Πολλές φορές μάλιστα κάποιες από αυτές τις κριτικές συνιστούν πιο σαφής και πιο ολοκληρωμένη κριτική στο σύστημα από αυτή που κάνει το ΚΚΕ.

Το σημερινό ΚΚΕ έχει, επίσης, παραιτηθεί πλήρως από δικές του έρευνες και αναλύσεις αναφορικά με την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα τόσο στο δεύτερο όσο και στο τρίτο τεύχος των θέσεων όπου υιοθετούνται και αναπαράγονται άκριτα τα στοιχεία εγχώριων και ξένων στατιστικών υπηρεσιών.

 

Λάθος ανάλυση

Εν πάση περιπτώσει το ερώτημα που προκύπτει είναι απλό και ουσιαστικό: Το ΚΚΕ αναλύει σωστά την πραγματικότητα; Αυτό που μπορεί να κάνει το κάνει καλά; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά αρνητική.    

Αποδεικνύεται περίτρανα από την πρώτη κιόλας θέση του δεύτερου τεύχους. Διαβάζουμε: «Διευρύνεται αντικειμενικά το χάσμα ανάμεσα στον πλούτο που συγκεντρώνεται σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και τη σχετική και απόλυτη φτώχεια την οποία βιώνει η πλειοψηφία των εργαζομένων». Αυτή τη διαπίστωση την έχει εκφράσει πολλές φορές στο παρελθόν το ΚΚΕ επαναλαμβάνοντας εν προκειμένω με κακό τρόπο το νόμο της απόλυτης και σχετικής εξαθλίωσης του προλεταριάτου ως συνέπεια του γενικού νόμου της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης στον καπιταλισμό που διατύπωσε ο Μαρξ. Προσφέρει τίποτα το ΚΚΕ να διατυπώνει έτσι γενικά αυτή τη θέση χωρίς να μπορεί να την αναλύσει στην συγκεκριμένη πραγματικότητα που βιώνουμε; Θα είχε μια αξία οι συντάκτες των θέσεων να μας περιέγραψαν πόσο διευρύνθηκε αυτό το χάσμα ανάμεσα στον πλούτο καις την φτώχεια, στην αστική τάξη και στο προλεταριάτο, στο διάστημα που μεσολάβησε από τα τελευταία τρία- τέσσερα συνέδρια του ΚΚΕ ως σήμερα, για να καταλάβουμε κι εμείς τι έχουν καταλάβει εκείνοι.

Στη συνέχεια η Θέση 1 αναφέρει: «Οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες, που παρουσιάζονται ως ‘‘4η βιομηχανική επανάσταση’’, αντί να απελευθερώνουν τους εργαζόμενους, αντί να αξιοποιούνται για τη διευρυνόμενη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, γίνονται στα χέρια του κεφαλαίου εργαλείο για ένταση της εκμετάλλευσης». Εδώ έχουμε να κάνουμε με ταυτολογία. Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι κάθε τεχνολογική επανάσταση αξιοποιείται από την κυρίαρχη τάξη για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της. Ταυτόχρονα όμως είναι και μια τεράστια πρόοδος που φέρνει πιο κοντά την κοινωνική αλλαγή, τροποποιεί τον υλισμό και την αντίληψη που έχουμε για την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας. Γι’ αυτό το ζήτημα το σημερινό ΚΚΕ δεν έχει να πει λέξη ενώ θα έπρεπε να αναπτύξει ολόκληρη πολιτική τακτική και στρατηγική. Οι διαπιστώσεις όμως που κάνει απλώς επιβεβαιώνουν την καθυστέρησή του και θυμίζουν την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης όπου οι εργάτες κατέστρεφαν τις μηχανές γιατί έχαναν τις δουλειές τους.

Στην επόμενη παράγραφο της πρώτης θέσης του δεύτερου τεύχους βρίσκουμε την εξής διαπίστωση: «Μια σειρά από στοιχεία βεβαιώνουν την αύξηση ορισμένων εκδηλώσεων του παρασιτισμού του συστήματος (ναρκωτικά, πορνεία, εγκληματικότητα κ.ά.)». Η προσέγγιση αυτή είναι ηθικοπλαστική. Ο παρασιτισμός του συστήματος δεν φαίνεται από τα ναρκωτικά, την πορνεία και την εγκληματικότητα αλλά από την αδυναμία συσσώρευσης κεφαλαίου (μετατροπή της υπεραξίας σε κεφάλαιο) μέσα από παραγωγικές διαδικασίες.

Στις επόμενες τρεις παραγράφους διαβάζουμε: «Τα προηγούμενα χρόνια αναδείχτηκαν ιδιαίτερα οι αρνητικές επιπτώσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης στο περιβάλλον.

Οι ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις και οι πόλεμοι ενίσχυσαν τις προσφυγικές ροές.

Όλες αυτές οι εξελίξεις πιστοποιούν ότι ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα ιστορικά ξεπερασμένο, επιβεβαιώνουν ότι, παρά τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό – κομμουνισμό».

Το ιστορικό ξεπέρασμα του καπιταλισμού δεν αποδεικνύεται απ’ όσα αναφέρουν οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ αλλά από το γεγονός ότι υπάρχουν οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Το σημερινό ΚΚΕ αδυνατεί να κατανοήσει το ιστορικό και το πολιτικό, το αντικειμενικό και το υποκειμενικό, το γενικό, το ειδικό και το συγκεκριμένο στη διαλεκτική τους σχέση. Κι αυτό είναι απόδειξη όχι απλά της ιδεολογικοπολιτικής του καθυστέρησης αλλά και της απομάκρυνσής του από τον Μαρξισμό Λενινισμό.

 

Έχουμε νέα οικονομική κρίση;

Από την θέση 2 ως και τη θέση 8 του δευτέρου τεύχους των Θέσεων για το 21ο Συνέδριο, η ΚΕ του ΚΚΕ διατυπώνει την άποψη ότι η κρίση που προκλήθηκε με την πανδημία του Κορονοϊού είναι μια νέα οικονομική κρίση και όχι η συνέχεια εκείνης του 2008-2009. Στη θέση 2 διαβάζουμε: «Το 2020 εκδηλώθηκε με σχετικό συγχρονισμό η νέα διεθνής οικονομική κρίση, που παρουσιάζει πολύ μεγαλύτερο βάθος από την προηγούμενη του 2008 – 2009, το μεγαλύτερο μεταπολεμικά».

Αυτή την άποψη την είχαμε συναντήσει και στο πρώτο τεύχος των θέσεων όπου στην κριτική μας είχαμε απαντήσει τα παρακάτω: «Στην πραγματικότητα όμως δεν πρόκειται για νέα κρίση αλλά για όξυνση της παλιάς λόγω της πανδημίας. Η κρίση που ξέσπασε ανοικτά το 2008 ουδέποτε ξεπεράστηκε καθώς ο καπιταλισμός ουδέποτε έφτασε σε εκείνο το επίπεδο καταστροφής κεφαλαίου- πάγιο και μεταβλητού, υποδομών κλπ- που θα του έδινε την δυνατότητα να επανεκκινήσει και να αρχίσει έναν νέο μακροχρόνιο κύκλο ανάπτυξης. Διευθετήσεις της κρίσης είχαμε, όπως μερική καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, μετάθεση ζητημάτων στο μέλλον κ.ο.κ. Ξεπέρασμα όμως της κρίσης ποτέ δεν υπήρξε. Αν η ΚΕ του ΚΚΕ κοιτούσε λίγο την ελληνική διάσταση της κρίσης δεν θα δυσκολευόταν να το καταλάβει».

Σε αυτή τη διαπίστωση αξίζει να συμπληρώσουμε ορισμένα ακόμη στοιχεία. Ο τρόπος που το σημερινό ΚΚΕ αντιλαμβάνεται την κρίση θυμίζει λίγο-πολύ την θεωρία των κυκλικών κρίσεων στον καπιταλισμό. Οι κρίσεις αυτές ήταν πολύ συνηθισμένες στην προμονοπωλιακή περίοδο του καπιταλισμού και είχαν περιοδικό χαρακτήρα (υπολογίζονταν περίπου ανά δεκαετία). Βασική τους αιτία ήταν η υπερσυσσώρευση κεφαλαίου σε διάφορους κλάδους της οικονομίας, η οποία με την σειρά της προκαλούσε διαταραχή έως και διακοπή στην κύκλιση του κεφαλαίου, δηλαδή στην μετατροπή της υπεραξίας σε κεφάλαιο. Οι επιπτώσεις αυτών των κρίσεων ήταν σημαντικές για την καπιταλιστική οικονομία και την ζωή των εργαζόμενων τάξεων. Αντιμετωπίζονταν, όμως, με την συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, με την δημιουργία δηλαδή ενός νέου σταδίου κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης ως την στιγμή που ο καπιταλισμός έφτασε στο μονοπωλιακό- ιμπεριαλιστικό του στάδιο. Καπιταλισμός με μια λέξη σημαίνει παραγωγή για την αγορά και μονοπωλιακός καπιταλισμός- ιμπεριαλισμός σημαίνει παραγωγή για την παγκόσμια αγορά. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός- ιμπεριαλισμός είναι το έσχατο στάδιο του καπιταλισμού. Αν και η τάση είναι το μονοπώλιο να αντικατασταθεί από το υπερμονοπώλιο στην πράξη αυτό είναι αδύνατο να γίνει λόγω του ανταγωνισμού και της αναρχίας της παραγωγής. Κυκλικές κρίσεις που να αγκαλιάζουν παραγωγικούς κλάδους, κάποιες χώρες ή κάποια περιφέρεια του πλανήτη μπορούν να υπάρξουν και σε αυτό το στάδιο του καπιταλισμού. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός- ιμπεριαλισμός όμως έχει το χαρακτηριστικό ότι γεννάει κρίσεις υπερσυσσώρευσης που αγκαλιάζουν ολόκληρη την παγκόσμια αγορά, ολόκληρο τον πλανήτη. Κι όταν αυτό συμβαίνει, με δεδομένο ότι η κεφαλαιοκρατική συσσώρευση (η μετατροπή της υπεραξίας σε κεφάλαιο) δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί- ούτε να περάσει σε άλλο στάδιο- εφευρίσκονται και αξιοποιούνται διάφορες μέθοδοι ώστε το συσσωρευμένο χρήμα να μπορεί να μετατραπεί σε κεφάλαιο και να αποδώσει. Μια κλασσική πλέον τέτοια μέθοδος είναι η δημιουργία, σε τεράστια έκταση, παρασιτικών μορφών κεφαλαίου (υπερδανεισμός για την τόνωση της κατανάλωσης, πλασματικό κεφάλαιο κλπ). Ο μοναδικός όμως τρόπος για να μπορέσει ο μονοπωλιακός καπιταλισμός- ιμπεριαλισμός να ξεφύγει από την κρίση του είναι να προκαλέσει μια τεράστια καταστροφή κεφαλαίου, πάγιου και μεταβλητού ή αλλιώς παραγωγικών δυνάμεων αλλά και υποδομών τα οποία ο ίδιος δημιούργησε αλλά από ένα σημείο και μετά δεν μπορεί να διαχειριστεί. Τον υπερβαίνουν και ταυτόχρονα συνιστούν την πιο πλέρια προετοιμασία των υλικών προϋποθέσεων για το πέρασμα στον σοσιαλισμό.

Ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους  οι κρίσεις στον σύγχρονο καπιταλισμό είναι κρίσεις βαθιά κοινωνικές και μπορούν να ξεπεραστούν με δύο τρόπους. Είτε με μια τεράστια καταστροφή κεφαλαίου και παραγωγικών δυνάμεων για να ανασάνει το σύστημα είτε με κοινωνική επανάσταση. Με αυτή την έννοια ο Λένιν υποστήριξε ότι ο μονοπωλιακός καπιταλισμός-ιμπεριαλισμός είναι καπιταλισμός σε γενική κρίση, καπιταλισμός που σαπίζει. Κατά συνέπεια, να λέει κανείς σήμερα- όπως κάνει το ΚΚΕ- ότι μετά την κρίση του 2008-2009 έχουμε νέα κρίση την οποία αποκάλυψε και διόγκωσε η πανδημία, απλά αποδεικνύει ότι δεν κατάλαβε τίποτα από την θεωρία του μαρξισμού-λενινισμού για τις κρίσεις στον καπιταλισμό. Κι ακόμη χειρότερα, μη εκτιμώντας σωστά την κρίση καταλήγει σε λάθος πολιτικά συμπεράσματα και αποπροσανατολίζει τις λαϊκές μάζες.

Το σημερινό ΚΚΕ έχει εύκολη την επαναστατική λογοκοπία για να καλύψει την αδυναμία του να διαμορφώσει επαναστατική πολιτική. Γι’ αυτό και στις θέσεις του για το επικείμενο συνέδριο ο αναγνώστης θα βρει πλήθος διαπιστώσεων για τα κακά που συμβαίνουν κι εκείνα που περιμένουν την εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες αλλά πουθενά δεν θα βρει ένα συνεκτικό σχέδιο δράσης που να οπλίζει το εργατικό κίνημα, να δίνει άμεσο και μακροπρόθεσμό περιεχόμενο στην δράση του, να μετατρέπει τις αυθόρμητες αντιδράσεις σε ουσιαστικές και συνειδητές. Η αντίληψή του δε για τις κρίσεις αυξάνει τις ψευδαισθήσεις των μαζών δημιουργώντας την εντύπωση ότι αυτές, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ξεπερνιούνται κι ότι αργά ή γρήγορα η ανάκαμψη θα έρθει. Το αποτέλεσμα είναι να ευνοείται ο κάθε λογής ρεφορμισμός και να αυξάνει η ενδοτικότητα των μαζών, η διάθεσή τους δηλαδή να παραχωρήσουν δικαιώματα και κατακτήσεις με την ελπίδα της επόμενης καλύτερης μέρας.

Το σημερινό ΚΚΕ δεν θέλει και δεν μπορεί να αντιληφθεί- συνεπώς να διαμορφώσει ανάλογη πολιτική τακτική και στρατηγική- ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι καπιταλισμός σε γενική, δηλαδή ιστορική, κρίση κι ότι η τωρινή του κρίση, όπως κι εκείνη του 1929-1933, είναι τέτοιων διαστάσεων που δεν πρόκειται να ξεπεραστεί χωρίς να προηγηθεί μια τεράστια καταστροφή κεφαλαίου, πάγιου και μεταβλητού, δηλαδή παραγωγικών δυνάμεων αλλά και υποδομών ανάλογή ή και πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που προκάλεσε ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος.

 

Ο σύγχρονος κόσμος, οι ανταγωνισμοί και το ΚΚΕ

Εγκλωβισμένο σε γενικόλογες αναλύσεις τις οποίες αδυνατεί και δεν θέλει να συγκεκριμενοποιήσει το σημερινό ΚΚΕ στη συνέχεια των Θέσεων του δεύτερου τεύχους (θέσεις 9 έως 14) προσπαθεί να εξηγήσει τον σύγχρονο κόσμο μέσα από γενικόλογα σχήματα. Μιλά γενικώς και αορίστως για ενδοιμπεριαλιστικές αντιθέσεις που οξύνονται και ανακαλύπτει ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα συγκρούονται για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. «Επιδιώκεται να κρυφτεί ότι διαμορφώνεται, πάνω στο έδαφος των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής που κυριαρχούν στις δύο χώρες, η διαπάλη ανάμεσα στις δύο ισχυρότερες οικονομικές δυνάμεις του σημερινού καπιταλιστικού κόσμου για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα», διαβάζουμε στη θέση 10. Στη συνέχεια, οι θέσεις αναλύουν την αμερικανική πραγματικότητα με τα σχήματα της εποχής Τραμπ χωρίς να έχουν ενσωματωθεί και ερμηνευτεί οι τροποποιήσεις που επιφέρει η πολιτεία Μπάιντεν ενώ παραβλέπονται και δε ερμηνεύονται τα κρισιακά φαινόμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ «Προωθείται σχέδιο που στοχεύει Ρωσία, Ιράν και Κίνα».

Γενικώς στις θέσεις αυτές επικρατεί ένα χάος καθότι το ΚΚΕ έχει μάλλον δυσκολία να αντιληφθεί αυτό που ακριβώς συμβαίνει. Μιλώντας για ιμπεριαλιστικό σύστημα γενικώς δεν αντιλαμβάνεται ότι μιλάει για κάτι μέσα στο οποίο επικρατεί μια τάξη και μια ιεραρχία, ένα πλαίσιο κανόνων και αρχών λειτουργίας και σχέσεων. Κάτι τέτοιο ουδέποτε υπήρξε στο πλαίσιο του καπιταλισμού με τον τρόπο που το αντιλαμβάνεται και το σερβίρει το σημερινό ΚΚΕ. Στον καπιταλισμό δεν επικρατεί η αρμονία αλλά η αναρχία και ο ανταγωνισμός. Κι όπου δημιουργείται ένα συμμαχικό πλαίσιο καπιταλιστικών χωρών αυτό στηρίζεται στην ισχύ (οικονομική, στρατιωτική και πολιτική) χωρίς να καταργείται ο ανταγωνισμός και η αναρχία. Ο προπολεμικός καπιταλιστικός κόσμος στον οποίο κυριαρχούσε η Μ. Βρετανία στην ισχύ της τελευταίας στηριζόταν και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει από τότε που την πρωτοκαθεδρία πήραν οι ΗΠΑ. Αλλά για να συμβεί αυτό χρειάστηκαν να μεσολαβήσουν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και εκατοντάδες περιφερειακοί, να καταρρεύσει το αποικιοκρατικό σύστημα και να απελευθερωθεί η κίνηση κεφαλαίων και εμπορευμάτων σε ολόκληρο τον πλανήτη. Μόνο με αυτό τον τρόπο, που στην πράξη σήμαινε το ξαναμοίρασμα των αγορών και την κυριαρχία σε αυτές των ΗΠΑ μπόρεσαν οι τελευταίες να γίνουν ηγέτιδα δύναμη του καπιταλιστικού κόσμου. Το να μιλάει συνεπώς κανείς σήμερα για διαπάλη ΗΠΑ- Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο «ιμπεριαλιστικό σύστημα» απλά δεν καταλαβαίνει ούτε τι είναι αυτό το σύστημα ούτε τι σημαίνει η πρωτοκαθεδρία στο πλαίσιό του.

Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική από αυτή που παρουσιάζουν οι θέσεις. Αναμφίβολα η Κίνα και η Ρωσία είναι δυο παγκόσμιες υπερδυνάμεις που έχουν την δυνατότητα να αποκτήσουν αποφασιστικό ρόλο στις παγκόσμιες αγορές και στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας- άρα να αποκτήσουν ιμπεριαλιστικό ρόλο. Αλλά για να συμβεί αυτό και να πάρουν στις διεθνείς αγορές το μερίδιο που μπορούν θα πρέπει να περιορίσουν σε αυτές τις αγορές τις υπόλοιπες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και φυσικά τις ΗΠΑ. Με οικονομικούς όρους- δηλαδή με όρους οικονομικού ανταγωνισμού- αυτό μπορεί να γίνει. Ουδέποτε όμως το μοίρασμα των αγορών έγινε μόνο με αυτούς τους όρους. Όποτε στη ιστορία του καπιταλισμού μοιράστηκαν και ξαναμοιράστηκαν οι διεθνείς αγορές,  χρειάστηκε να μεσολαβήσει ένας παγκόσμιος πόλεμος. Με την απειλή αυτού του πολέμου προσπαθούν σήμερα οι ΗΠΑ να διατηρήσουν την κυριαρχία τους στις διεθνείς αγορές και να εμποδίσουν την ελεύθερη διείσδυση και εξάπλωση σε αυτές της Κίνας και της Ρωσίας, διατηρώντας ταυτόχρονα και ενισχύοντας τις παραδοσιακές-μεταπολεμικές συμμαχίες τους στην Ευρώπη και γενικότερα στον κόσμο. Μια ματιά να ρίξει κανείς στο πώς αναπτύχθηκε το ΝΑΤΟ μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, αρκεί για να το καταλάβει.

Είναι αλήθεια, ότι η εποχή Τραμπ ήταν μια προσπάθεια  στροφής των ΗΠΑ στο εσωτερικό τους αλλά αυτή η στρατηγική εγκαταλείφθηκε αμέσως με την άνοδο του Μπάιντεν στο τιμόνι της αμερικανικής διοίκησης. Μια ιμπεριαλιστική δύναμη του μεγέθους των ΗΠΑ- εξαπλωμένη σε ολόκληρο τον πλανήτη- αδυνατεί να αναδιπλωθεί. Είναι καταδικασμένη να μείνει τέτοια. Κι αυτό αποδείχτηκε στην πράξη.

Αναμφίβολα η Κίνα απειλεί περισσότερο από την Ρωσία την θέση των ΗΠΑ στις διεθνείς αγορές λόγω της τεχνολογικής προόδου που έχει συντελεστεί στο έδαφός της και της οικονομικής της ανάπτυξης η οποία έχει εξαπλωθεί πολύ πέρα από τα σύνορά της. Πρόσφατα ο Χένρι Κίσινγκερ είπε: «Η Σοβιετική Ένωση δεν ήταν οικονομική δύναμη. Οι τεχνολογικές τους δυνατότητες ήταν στρατιωτικές». Η ΕΣΣΔ ποτέ δεν είχε φθάσει «στο επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται η Κίνα σήμερα. Η Κίνα έχει τεράστια οικονομική ισχύ, πέρα από τη μεγάλη στρατιωτική της ισχύ». Και πρόσθεσε: ««Για πρώτη φορά στην ιστορία, η ανθρωπότητα έχει τη δυνατότητα να καταστραφεί μέσα σε περιορισμένο χρονικό διάστημα. Έχουμε αναπτύξει τεχνολογίες ισχύος που ήταν αδιανόητη πριν από 70 χρόνια». 

Αν προσέξει κανείς τα λόγια του κορυφαίου Αμερικανού διπλωμάτη αντιλαμβάνεται εύκολα πως δεν είναι η στρατιωτική ισχύς της Κίνας αυτό που οι ΗΠΑ θεωρούν απειλή αλλά η οικονομική της δύναμη που έχει πίσω της μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη. Κατά συνέπεια ο κίνδυνος για τις ΗΠΑ αφορά στη θέση τους στις παγκόσμιες αγορές κάτι που φυσικά δεν ταυτίζεται με την πρωτοκαθεδρία στο «ιμπεριαλιστικό σύστημα». Αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να ακολουθήσει αλλά δεν είναι ούτε το άμεσο ούτε το κύριο στην παρούσα φάση. Η ιστορία είναι αρκετά διδακτική στα ζητήματα αυτά. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι οι ΗΠΑ ήταν η ισχυρότερη οικονομική δύναμη στον κόσμο πολύ πριν γίνουν και η κυρίαρχη.

Δεν χωράει αμφιβολία πως είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τις μελλοντικές εξελίξεις, τις συμμαχίες που θα δημιουργηθούν μεταξύ των ιμπεριαλιστικών και των δυνάμει ιμπεριαλιστικών χωρών και τις τροποποιήσεις που ενδέχεται να λάβουν στο πλαίσιο ενός ανταγωνισμού που διαρκώς θα οξύνεται. Το σίγουρο είναι πως η ανθρωπότητα έχει μπει στην πιο δύσκολη φάση της ιστορίας της και ο κίνδυνος ενός παγκοσμίου πολέμου είναι κάτι περισσότερο από ορατός. Με την  διαφορά ότι αυτός ο πόλεμος δεν θα μοιάζει με τους προηγούμενους. Θα είναι σύντομος και απολύτως καταστροφικός. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο δεν έχει γίνει ακόμα.

 

Περί ελληνικής και τουρκικής αστικής τάξης

Ο λαθεμένος τρόπος με τον οποίο το ΚΚΕ αντιλαμβάνεται τον διεθνή καπιταλισμό και κυρίως τον ιμπεριαλισμό αποτελεί και την βάση πάνω στην οποία αντιλαμβάνεται το ρόλο της ελληνικής αστικής τάξης την οποία εμμέσως πλην σαφώς θεωρεί ιμπεριαλιστική. Δεν το λέει ανοικτά αλλά το υπονοεί όταν κάνει λόγο για την «αστική τάξη της Ελλάδας», που  «επιδιώκει τη γεωπολιτική της αναβάθμιση» ή για «επιθετικότητα της ελληνικής αστικής τάξης» (θέση 15). Στην πραγματικότητα η ηγεσία του κόμματος, έχοντας εγκαταλείψει από καιρό την θέση περί εξαρτημένου ελληνικού καπιταλισμού, αδυνατεί να αντιληφθεί τον συμπληρωματικό χαρακτήρα που αυτός έχει στις διεθνείς ιμπεριαλιστικές ενώσεις και ειδικότερα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα συμφερόντων όπως αυτό διαμορφώνεται στην περιοχή. Γι’ αυτό και την εμπλοκή της Ελλάδας σε σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ ή σε στρατιωτικές αποστολές την αντιλαμβάνεται ως πρωτοβουλία της ελληνικής αστικής τάξης κι όχι ως υποχρέωση που πηγάζει από σχέσεις εξάρτησης.

Στο πλαίσιο όλων αυτών το σημερινό ΚΚΕ αντιλαμβάνεται λάθος και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Στην θέση 16 διατυπώνεται η εκτίμηση ότι «οξύνεται ο ανταγωνισμός των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας, όπου καθεμιά επιδιώκει να αναβαθμίσει τη θέση της στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και ανταγωνισμούς στην περιοχή». Δημιουργείται έτσι η εντύπωση πως για ό,τι συμβαίνει στην περιοχή και στις σχέσεις των δύο χωρών υπάρχει συνυπευθυνότητα ενώ, όταν μιλάμε για ελληνική και τουρκική αστική τάξη, μιλάμε για ίδια πράγματα και μεγέθη. Βέβαια την ίδια στιγμή στις θέσεις γίνεται λόγος για τουρκική επιθετικότητα. Η αντίφαση αυτή απλώς υποδηλώνει ότι το σημερινό ΚΚΕ δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει σωστά καθώς είναι δέσμιο σχημάτων (ιμπεριαλιστική Ελλάδα) που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Το βασικό βεβαίως που διαφεύγει από το σημερινό ΚΚΕ -ή δεν θέλει να το ομολογήσει- είναι πως ο τουρκικός καπιταλισμός μπορεί να εξελιχθεί σε περιφερειακή ιμπεριαλιστική δύναμη και το επιδιώκει. Αντίθετα ο ελληνικός καπιταλισμός δεν διαθέτει αυτή τη δυνατότητα.

 

Περί οπορτουνιστικού χώρου

Υπάρχει πλήθος εκτιμήσεων και απόψεων στο δεύτερο τεύχος των θέσεων που θα άξιζε κανείς να σταθεί για να δείξει πόσο μακριά από την πραγματικότητα είναι το σημερινό ΚΚΕ (Π.χ. οι θέσεις του για το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα ή αυτές για την κρίση στην Ελλάδα που κι εδώ θεωρεί πως η πανδημία έφερε μια νέα οικονομική κρίση). Ενδεχομένως σε άλλα σημειώματα να δούμε αυτές τις εκτιμήσεις πιο αναλυτικά.

Θα κλείσουμε το παρόν κείμενο με τις αναφορές των Θέσεων στον πολιτικό σύστημα της χώρας. Η θέση 37 αναφέρεται -όπως λέει- στον «οπορτουνιστικό χώρο ευρύτερα». Ποιες δυνάμεις εντάσσονται σε αυτό το χώρο κατά το ΚΚΕ; Η «ομάδα 53+» του ΣΥΡΙΖΑ, το ΜέΡΑ25, δυνάμεις της ΛΑΕ και η εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Για τους μαρξιστές-λενινιστικές ο οπορτουνισμός δεν είναι γενικά και αόριστα ο καιροσκοπισμός στην πολιτική αλλά συγκεκριμένο πολιτικο-ιδεολογικό ρεύμα μέσα στο εργατικό κίνημα. Δηλαδή όταν οι κομμουνιστές μιλάνε για οπορτουνισμό μιλάνε για εργατικές οργανώσεις και κόμματα. Τώρα πώς γίνεται να είναι αυτής της τάξεως οργανώσεις το ΜέΡΑ25, η ΛΑΕ και οι 53 του ΣΥΡΙΖΑ μόνο η ΚΕ του ΚΚΕ ξέρει. Ή δεν ξέρει αλλά απλά λέει και γράφει ό,τι της κατέβει πράγμα που κάνει με κάθε ευκαιρία και για κάθε ζήτημα.

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας