Εργατικός Αγώνας

Μια «αιρετική» προσέγγιση…

Οι στιγμές που ζει η χώρα είναι κρίσιμες. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Η κινητοποίηση των δυνάμεων της αντίδρασης σε Ελλάδα και εξωτερικό κάτι τέτοιο δείχνουν. Η αστική εξουσία, θύμα των ίδιων της των αντιφάσεων, κλυδωνίζεται. Δυστυχώς, δεν έχουμε (προς το παρόν) τον λαό στο προσκήνιο. Βέβαια, πιθανότατα για αυτόν τον λαό μια διακυβέρνηση Σύριζα να αποτελεί μια τεράστια πρόοδο (σκεφτείτε επί παραδείγματι τι συνέβη κατά τη διάρκεια των πολιτικών ορκωμοσιών σε περιοχές όπου ο Σύριζα ή το ΚΚΕ ανέλαβαν τα ηνία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Είναι μεγάλο βήμα για την σε μεγάλο βαθμό συντηρητική ελληνική κοινωνία να βλέπει σε κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας να γίνονται πολιτικές ορκωμοσίες με σκηνές να θυμίζουν ταινίες του Αγγελόπουλου με τα δύο εμφανείς ομάδες, από τη μια αυτή των υποστηρικτών της πολιτικής ορκωμοσίας και από την άλλη αυτή των «πατροπαράδοτων» μεθόδων, των υποστηρικτών δηλαδή του «σεμνότυφου» θρησκευτικού όρκου).

Έτυχε κάποτε, σε εκδήλωση του κόμματος, να ακούσω την φράση «Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε». Έχω την αίσθηση πως και στραβός είναι ο γιαλός και στραβά αρμενίζουμε (ή αρμενίζαμε, ό,τι προτιμάτε). Η Ελλάδα της εποχής που ακολούθησε την μικρασιατική καταστροφή γέννησε το ΕΑΜ. Η Ελλάδα της εποχής που ακολούθησε την μεταπολίτευση γέννησε την Χρυσή Αυγή. Από τη μια ο ξεριζωμός, ο διωγμός και οι κακουχίες γέννησαν σπουδαία ιστορικά υποκείμενα και μεγάλους αγωνιστές και από την άλλη η μικροαστική Ελλάδα της μεταπολίτευσης γέννησε και εξέθρεψε το νεοναζιστικό μόρφωμα. Κι όταν «κοιτάχτηκε» καλά στον καθρέφτη αποφάσισε να «δώσει» διψήφιο ποσοστό στον Κασιδιάρη, και στην ΧΑ ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό του ΚΚΕ.

Διάβασα ότι ο κ. Γιούνκερ θα προτείνει την δημιουργία και υλοποίηση ευρωπαϊκού προγράμματος ύψους 300 δις ευρώ με σκοπό την δημιουργία θέσεων εργασίας για την αντιμετώπιση της κρίσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προφανώς θορυβημένος και ο ίδιος αλλά και η αστική ελίτ σε ευρωπαϊκό επίπεδο από την δημοσκοπική «αντοχή» του Σύριζα, την άνοδο κινημάτων ενάντια στην λιτότητα σε διάφορες άλλες χώρες της ΕΕ κλπ. και μπρος τον κίνδυνο να πρέπει να συνδιαλέγεται με μέχρι χτες «μη γνωστούς» και επομένως δυνητικά δυσκολότερο χειραγωγίσιμους ίσως να πείσει τους εταίρους «ώστε να δημιουργήσουν την αναγκαία εκείνη μόχλευση στην ΕΚΤ με σκοπό το να εισρεύσουν κεφάλαια σε αυτό που καλείται πραγματική οικονομία». Παρότι ο τρόπος διοίκησης που υιοθετήθηκε στην Ελλάδα είναι ακραία αυταρχικός (ΠΝΠ, ωμή βία σε όσους αντιστέκονται κ.λπ.) η ευρωπαϊκή ελίτ δεν φαίνεται να μπορεί (ή να θέλει) «μετατραπεί» σε απροκάλυπτη χούντα. (Παρενθετικά, σε μια από τις χώρες που έχει πολύ υψηλό δείκτη βιοτικού επιπέδου (Αυστρία) ο αριθμός των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ξεπερνά το 90% των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Ίσως είναι λιγάκι κοινότυπο αλλά αυτό που καθιστά ένα μεικτό οικονομικό σύστημα (από τη μια κρατικός παρεμβατισμός σε ό,τι έχει να κάνει με μεγάλα έργα, δηλαδή συνδιαλλαγή με μονοπωλιακούς ομίλους και από την άλλη (ψεύδο)φιλελεύθερο καθεστώς σε ό,τι έχει να κάνει με σχετικά ήσσονος σημασίας, για το μεγάλο κεφάλαιο, θέματα όπως ο έλεγχος του εμπορίου σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, των λαϊκών αγορών και των πάσης φύσεως μικροεπιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε διάφορους κλάδους της οικονομίας) ευσταθές είναι η ύπαρξη πολυάριθμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το πείραμα που επιχειρείται στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες περιοχές περιορίζει την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και ενισχύει ολιγοπώλια και μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους. Ένα παράδειγμα για τα δεδομένα της Ελλάδας είναι η περίπτωση του Λάτση και του τρόπου με τον οποίο του «παραχωρούνται» φιλέτα ανά την επικράτεια. Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι αυτό που επιχειρήθηκε με το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς. Σε αυτό το δεύτερο θέλω να σταθώ λίγο.

Ένα μεγάλο τμήμα του χώρου της Αριστεράς ξεσηκώθηκε ενάντια στην δυνατότητα που δινόταν στο ανωτέρω νομοσχέδιο να αναπτύξουν οικοδομική δραστηριότητα μπρος τους αιγιαλούς και σε ευθεία συνάρτηση με τον αριθμό κλινών που ήδη διαθέτουν. Η αστική τάξη μετρά με συγκεκριμένους τρόπους την ανάπτυξη μιας οικονομίας, το μέγεθος των παραγωγικών δραστηριοτήτων κ.λπ. Παράλληλα συναρτά την οικονομική ανάπτυξη με την ευημερία.

Ο πολιτισμός (όπως αυτός γεννήθηκε στη Δύση) νοηματοδοτεί με συγκεκριμένους τρόπους την κοινωνική ζωή. Ένα από τα πεδία αυτής είναι και ο τρόπος (κλάδοι, τέχνες και τεχνικές) πραγμάτωσης της εργασίας. Εάν λοιπόν δινόταν η δυνατότητα στους μεγαλοϊδιοκτήτες να χτίσουν κατά το δοκούν και με βάση αυτά που προβλέπονταν στο νομοσχέδιο τότε μια σειρά κλάδων που σχετίζονται με την οικοδομική δραστηριότητα θα «ανέκαμπταν». Εκατοντάδες μηχανικοί θα απασχολούνταν σε έργα σύνταξης μελετών και φακέλων, οικοδόμοι θα αναλάμβαναν να φέρουν σε πέρας αυτά που προδιαγράφονται στα σχέδια των μελετητών και μια σειρά άλλοι κλάδοι (υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι κ.λπ.). Παράλληλα, τσιμεντοβιομηχανίες, εταιρείες παραγωγής καλωδίων, συστημάτων αυτοματισμού και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα γνώριζαν εκ νέου μια κάποια άνθιση. Ένας συνδυασμός νεωτερικών και παραδοσιακών λύσεων θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις αυτού που καλείται ανάπτυξη. Το αναφέρω αυτό διότι μια από τις μετρικές που προσδιορίζουν το ύψος της ανάπτυξης είναι το πόσα μέτρα χαλκού επί παραδείγματι κόπηκαν με σκοπό να χρησιμοποιηθούν ως μέσα μεταφοράς ενέργειας ή το πόσα κυβικά μέτρα τσιμέντου παρήχθησαν και συσκευάστηκαν με σκοπό να τροφοδοτήσουν τον κατασκευαστικό κλάδο κ.λπ.

Αυτό που θέλω να ξεκαθαρίσω είναι ότι ο δυτικός πολιτισμός συναρτά την κοινωνική ευημερία με πεδία των άμεσων ενδιαφερόντων του και την πραγματοποίηση οικονομικής δραστηριότητας σε αυτά. Άλλοι δείκτες οι οποίοι καθορίζουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων όπως η δυνατότητα πρόσβασης σε άλση, πάρκα, ζωολογικούς κήπους και μια σειρά άλλων πεδίων που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και διαφορετικούς ρυθμούς ζωής (πολύ πιο ήπιους και ανθρώπινους) είτε αμελούνται επιμελώς είτε κι όταν έρχονται στο προσκήνιο αυτό αποτελεί αποτέλεσμα της πίεσης των κοινωνικών κινημάτων και της (κομμουνιστικής) αριστεράς ή διάφορων προοδευτικών εξαιρέσεων που κινούνται εντός του αστικού πλαισίου.

Αυτή η υποταγή στους οικονομικούς δείκτες και τον εάν παρατηρείται ή όχι αύξηση αυτών από έτος σε έτος (λ.χ. η αξιολόγηση της πορείας του GDP– grossdomesticproductή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν) είναι που οδηγεί σε αδυναμία ένα μεγάλο κομμάτι της αριστεράς να νοηματοδοτήσει διαφορετικά την κοινωνική ζωή και να μπορέσει πειστικά να προτάξει ένα νέο μοντέλο πραγμάτωσης της κοινωνικής ζωής. Ένα από τα συνθήματα της επανάστασης των μπολσεβίκων ήταν ο εξηλεκτρισμός. Προσαρμόζοντας το σύνθημα αυτό στα σημερινά δεδομένα θα μπορούσαμε να πούμε πως η μετατροπή των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας σε «έξυπνα» θα βελτίωνε άμεσα (έχοντας οικονομικό αντίκτυπο στις τσέπες των καταναλωτών) και έμμεσα (έχοντας αντίκτυπο σε μακροοικονομικό επίπεδο με την μείωση της εκπομπής ρύπων CO2 και βελτίωσης των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας μονάδων παραγωγής ισχύος κ.λπ.) τις ζωές των ανθρώπων. Η ευρωπαϊκή επιτροπή με οδηγία που έχει ήδη εκδοθεί οδηγεί προς αυτή την κατεύθυνση έχοντας (κατά τη γνώμη μου) ως πρόσχημα τα παραπάνω αλλά κατ’ ουσίαν επιδιώκοντας την μερική απεξάρτηση από ενεργειακούς πόρους που βρίσκονται εκτός των γεωγραφικών ορίων της.

Από τη μια η εξουσιαστές προσαρμόζουν την πραγματικότητα αλλά και την ανάγκη εξορθολογισμού ορισμένων «κακώς κειμένων» στις ανάγκες τους και από την άλλη υπάρχει μια εμφανής αδυναμία του αντίπαλου δέους (του κομμουνιστικού πόλου) να πείσει πως λ.χ. σε μια υπό σοσιαλιστικοποίηση Ελλάδα το ρεύμα θα είναι φθηνότερο και οι αρνητικές εξωτερικότητες (negative externalities) αυτού όπως οι εκπομπές ρυπογόνων ουσιών θα είναι επίσης μειωμένες. Δυστυχώς, η ανάπτυξη, τουλάχιστον προς το παρόν, ορίζεται μονοσήμαντα από το μεγάλο κεφάλαιο, έχει πάντα ταξική υπόβαθρο και πολύ φοβάμαι πως όσο η συγκεντρωτική κυριαρχία αυτού δεν θα αμφισβητείται με όρους ανατροπής της υπάρχουσας «νοηματοδότησης» για την κοινωνική και οικονομική ζωή τόσο θα απομακρύνεται η δυνατότητα μιας μετάβασης σε άλλη πραγματικότητα.

Πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας επισκέφθηκε τον Πάπα. Αρκετά χρόνια παλαιότερα ο Φιντέλ Κάστρο είχε επισκεφθεί τον (τότε) Πάπα. Ο ρόλος του σημερινού Πάπα στην διπλωματική συμφιλίωση μεταξύ ΗΠΑ και Κούβας φαίνεται να υπήρξε σημαντικός. Ο σοσιαλισμός στην Κούβα έχει προ πολλού χάσει το αρχικό του περιεχόμενο. Ραούλ Κάστρο και Μπαράκ Ομπάμα απηύθυναν (ή θα το κάνουν) διάγγελμα στους λαούς των χωρών τους για την ανάγκη συμφιλίωσης των δύο χωρών. Υπήρξαν εκατέρωθεν απελευθερώσεις κρατουμένων. Προσωπικά πιστεύω πως οι Αμερικάνοι οδηγήθηκαν προς την κατεύθυνση αυτή «πιεζόμενοι» από την προ ολίγων μηνών επίσκεψη του Πούτιν στην Κούβα και την υπογραφή ορισμένων συμφωνιών με αυτή και τον στόχο την μετατροπή αυτής σε περιφερειακό κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου.

Η «ανατροπή» του σοσιαλιστικού συστήματος στην Κούβα έχει ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά με αυτά της ανατροπής της ΕΣΣΔ. Ξεκινάει πάντα από την ηγεσία και βρίσκει διάφορες αιτιολογίες (π.χ. περεστρόικα1, γκλάσνοστ2). Πριν λίγα χρόνια υπήρξε μια «φιλελευθεροποίηση» ως προς το ποια είναι τα πεδία στα οποία μπορεί να υπάρξει ιδιωτική πρωτοβουλία στην Κούβα. Η «ανατροπή» του συστήματος στην Κούβα αποτελεί απλά ένα ετεροχρονισμένο γεγονός που συνδέεται άμεσα με την πτώση της ΕΣΣΔ και του ανατολικού μπλοκ εν γένει. Τώρα έρχεται η διπλωματική συμφιλίωση με τον «λύκο» του πλανήτη. Και προφανώς ο λύκος δεν έχει πάψει να είναι λύκος3.

Venceremos σύντροφοι!

Γιώργος Παυλίδης

 

  1. Περεστρόικα = στα ρωσικά σημαίνει «ανακατασκευή»
  2. Γκλάσνοστ = στα ρωσικά σημαίνει «διαφάνεια»
  3. Οι ψαριανοί της ελληνικής πραγματικής, εάν μπορούσαν να μας μιλήσουν, θα μας έδιναν την συμβουλή να μην είμαστε «δογματικοί» κι ότι ο κόσμος αλλάζει!

 

Ένα βίντεο από τον σπουδαίο Τσε:

 

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας